نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 53
استفهام بر اساس نكوهش است.
تفسير
خداوند دوباره سخن خود را متوجه رد مشركان عرب كرده و فرمود:
(فَاسْتَفْتِهِمْ) (پس استفتاء كن از ايشان)
يعنى بپرس و طلب كن از ايشان درباره اين قصه.
(أَ لِرَبِّكَ الْبَناتُ وَ لَهُمُ الْبَنُونَ) (آيا بر پروردگار تو است دختران و براى ايشان است پسران) يعنى چگونه
دختران را به خدا نسبت داده و پسران را براى خود انتخاب كرديد؟ چه اينكه مشركان
مىگفتند كه فرشتگان دختران خداوند مىباشند البته عقيده نداشتند كه خداوند آنها
را زاده است بلكه آنان را به عنوان دختر براى خداوند انتخاب كرده بودند.
(أَمْ خَلَقْنَا الْمَلائِكَةَ إِناثاً)
(يا آفريديم فرشتگان را مادگانى) مقصود اين است كه: بلكه آنها را مادهگانى
آفريديم.
(وَ هُمْ شاهِدُونَ) (و آنان بودند شاهدان) يعنى
آيا آنان شاهد بودند كه ما آنها را مادهگانى و زنانى قرار داديم، پس اگر حاضر
نبودند چگونه دانستند كه فرشتگان زن مىباشند.
سپس خداوند از دروغ آنان خبر داده و مىگويد:
(أَلا إِنَّهُمْ مِنْ إِفْكِهِمْ لَيَقُولُونَ وَلَدَ اللَّهُ) (آگاه باش كه ايشان از دروغشان مىگويند خداوند زاده است) چون گمان
مىكنند كه فرشتگان دختران خدا هستند.
(وَ إِنَّهُمْ لَكاذِبُونَ) (و همانا ايشان
دروغگويانند) در گفتارشان كه( أَصْطَفَى الْبَناتِ
عَلَى الْبَنِينَ) (برگزيد پسران را بر دختران) در لفظ (اصطفى) همزه استفهام بر همزه
وصل داخل شده و آن را ساقط كرده است مانند قول «ذى الرمه»:
استحدث الركب من اشيائهم خبرا
ام راجع القلب من اطرابه طرب
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 53