نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 290
(وَ ما يَسْتَوِي الْأَعْمى وَ الْبَصِيرُ)
(و مساوى نيست كور و بينا) يعنى مساوى نمىباشد كسى كه خود را مهمل و بيهوده قرار
داده با كسى كه انديشه كرده و حق را نشناخته است، خداوند آن را كه در دليلها تفكر
نمىكند به كور تشبيه كرده و آن را كه به آنها استدلال مىكند به بينا مثال زده
است.
(وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ لَا الْمُسِيءُ) (و آنان كه ايمان آوردند و عمل صالح كردند و نه زشتكار) يعنى مؤمن
صالح با كافر فاسق در كرامت و اهانت و هدايت و ضلالت مساوى نيستند.
(قَلِيلًا ما تَتَذَكَّرُونَ)
(اندكى يادآور شويد) ممكن است كه (ما) زايده و يا مصدريه باشد، پس تقدير چنين
مىشود (قليلا تذكرهم كم است تذكر ايشان) يعنى نظرشان در آنچه سزاوار است و بسوى
آن خوانده مىشوند اندك است.
(إِنَّ السَّاعَةَ) (ساعت) يعنى قيامت( لَآتِيَةٌ) (آينده است) يعنى واقع شود( لا رَيْبَ فِيها) (شكى نيست در آن) يعنى در
آمدن آن شكى نيست( وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يُؤْمِنُونَ) (و لكن بسيارى از مردم ايمان نمىآورند) يعنى اين مطلب را بخاطر
جهلشان به خداوند و گمانشان در اخبار او، تصديق نمىكنند(
وَ قالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ) (و
گفت پروردگارتان بخوانيد مرا اجابت كنم شما را) يعنى زمانى كه مصلحت اقتضاء كند
خداوند شما را اجابت مىكند، پس ناچار در اين جمله بايد لفظا يا اضمارا، (مصلحت)
را شرط قرار داد و الّا نادرست خواهد بود زيرا بسيار شود كه به مفسدهاى بخوانند و
اجابت آن قبيح باشد، ولى شرط عدم مفسده، لازم نمىباشد.
«ابن عباس» گويد معنى چنين است كه: پيروى و عبادت كنيد مرا تا ثواب
دهم شما را، و بر اين سخن دلالت مىكند قول رسول خدا 6 كه فرمود:
دعا عبارت از عبادت است. و چون از عبادت به دعا تعبير كرده ثواب دادن
را
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 290