نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 248
باشند از اين جهت كه زبانهاشان از شدت ترس
بر قلبهاشان بسته شود.
(ما لِلظَّالِمِينَ مِنْ حَمِيمٍ)
(دوستى براى ستمكاران نيست) يعنى براى مشركان و منافقان كسى نزديك نيست كه ايشان
را سود دهد( وَ لا شَفِيعٍ يُطاعُ) (و نه شفاعت
كنندهاى كه اطاعت گردد) در ميان ايشان كه شفاعت او مورد قبول باشد. از «ابن عباس»
و «مقاتل».
(يَعْلَمُ خائِنَةَ الْأَعْيُنِ)
(مىداند خيانت چشمها را) و آن سرقت و نگاه كردن چشم است به آن چه كه جايز نيست به
آن نظر كرد. «از مجاهد و قتاده.» (خائنة) مانند (خيانت) مصدر است چنان كه (كاذبة)
و (لاغية) مانند (كذب) و (لغو) مصدر مىباشد.
«مؤرج» گفته كه منظور چشمهاى خائن است.
«سدى» گويد منظور: رمز چشم است.
«ضحاك» مىگويد: منظور چنين است كه شخصى بگويد، ديدم در حالى كه
نديده و بگويد نديدم در حالى كه ديده است.
(وَ ما تُخْفِي الصُّدُورُ) (و آن چه پنهان
بدارد سينهها) يعنى خداوند مىداند آن چه را كه سينهها در نهان دارند.
در خبر وارد شده است كه:
(ان النظرة الاولى لك و الثانية عليك)
، «نگاه اول به نفع تو و نگاه دوم به ضرر تو است»، بنا بر اين نگاه
دوم حرام بوده و مراد از خيانت چشمها، همان مىباشد.
(وَ اللَّهُ يَقْضِي بِالْحَقِ) (و
خداوند حكم به حق مىكند) يعنى ميان مردم به حق تفصيل داده و هر صاحب حقى را به حق
خود مىرساند.
(وَ الَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ) (و
آنان كه مىخوانند به غير از او را) از بتها(
لا يَقْضُونَ بِشَيْءٍ) (حكم به چيزى نمىكنند) زيرا آنها جماد
مىباشند( إِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ)
(همانا خداوند، او شنوا و داناست) يعنى واجب است كه شنيدنيها را شنيده و ديدنيها
را ببيند.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 248