و آنان ستم نشوند. و پرداخت شد به هر كسى آن چه انجام داد و او داناتر است به آن چه انجام مى‌دهند.

اعراب:

جميعا- نصب داده شده چون حال است و عامل آن محذوف است و تقدير چنين است (و الارض اذا كانت مجتمعة قبضته)، «زمين زمانى كه مجتمع است در قبضه اوست»، پس (اذا) ظرف زمان بوده و عامل آن (قبضته) ميباشد و (كان) در اينجا تامه است چه اين كه اگر ناقص بود بايد (جميعا) خبر آن باشد و درست نمى‌بود كه حال باشد.

تفسير:

سپس خداوند از حال كافران خبر مى‌دهد و مى‌گويد:

(وَ ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ‌) (و ارج نگذاردند خداى را حق ارجش) يعنى خدا را مناسب و سزاوار عظمت و بزرگيش، تعظيم نكردند، زيرا غير از خداوند را عبادت كردند و پيامبرش را امر كردند كه غير او را عبادت كند، اين سخن از «حسن» و «سدى» نقل شده است.

«مبرد» گفته كه اصل اين سخن از آنجا است كه مى‌گويى: (فلانى عظيم القدر است) و از اين جمله جلالت و بزرگى او را اراده مى‌كنى، و (قدر) اختصاص دادن چيزيست به بزرگى و كوچكى و تساوى.

و برخى گفته مقصود از اين آيه چنين است كه، ستايش نكردند خداى را آن چنان كه سزاوار بود، زيرا بعث و رستاخيز را انكار كردند و خدا را چنين وصف كرده و شناختند كه خداوند مردم را بيهوده آفريده و از بازگردانيدن و قيامت عاجز است.

«زمين در قبضه خداست»

(وَ الْأَرْضُ جَمِيعاً قَبْضَتُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ) (و همه زمين در قبضه اوست در روز قيامت) قبضه- اين كلمه در لغت به اين معنى آمده كه: (ما قبضت عليه بجميع‌