نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 168
(تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ
يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ) (مىلرزد از آن، پوستهاى آنان كه مىترسند
از پروردگارشان) يعنى از ترس وعيدى كه در قرآن ذكر شده است لرزش در اندام آنان
مىافتد.
(ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلى ذِكْرِ اللَّهِ) (سپس نرم شود پوستها و قلبهاى ايشان با ياد خدا) زمانى كه بشنود آن
چه را كه از وعده به عذاب و رحمت در قرآن داده شده است. و مقصود اين است كه قلبهاى
ايشان با ذكر خداوند و ياد بهشت و ثواب آرام مىگيرد، پس مفعول (ذكر) بخاطر وضوح
حذف شده است.
از «عباس بن عبد المطلب» نقل شده كه رسول خدا 6 فرمود:
زمانى كه پوست بنده از ترس خدا بلرزد گناهانش مىريزد هم چنان كه از
درخت خشك برگها مىريزد.
«قتاده» گويد: اين اوصاف، ستايش اولياء خداوند است كه پوستهايشان از
ترس خدا لرزيده و قلبهايشان با ياد خدا آرام مىگيرد نه اين كه عقلهايشان- رفته و
به حالت بىهوشى در آيند، چه اين كه اين اوصاف از ساختههاى اهل بدعت و شيطان است.
(ذلِكَ) (اين) يعنى قرآن(
هُدَى اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشاءُ) (هدايت خداوند است
كه هدايت ميكند به آن هر كه را بخواهد) از بندگانش با ادله كه بر ايشان نشان
مىدهد، و آنان كسانى هستند از امت محمد 6 كه قرآن به سويشان آمده است. و اين
سخن «جبائى» است.
و گفته شده: هدايت مىكند آن را كه بخواهد از افرادى كه بدنبال هدايت
هستند و اين كه ايشان را به هدايت اختصاص داده چون كه از هدايت سود مىبرند و كسى
كه هدايت نجويد توصيف نگردد به اين كه خداوند او را هدايت مىكند زيرا كه با وى
هدايتى نيست.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 21 صفحه : 168