كنيد باين چيزى كه محمد شما را بآن ميترساند، پس خيال ميكرد كه آتش درخت ميروياند، و آتش ميسوزاند درخت را پس خداوند سبحان نازل فرمود:

(إِنَّا جَعَلْناها فِتْنَةً لِلظَّالِمِينَ‌) قتاده و زجاج گويند: يعنى ما آن را آزمايش قرار داديم براى ايشان كه بآن امتحان شوند و تكذيب كردند وجود آن را.

جبائى و ابى مسلم گويند: مقصود از فتنه عذاب است يعنى قرار داديم آن را براى سختى عذاب ايشان از قول خدا:( يَوْمَ هُمْ عَلَى النَّارِ يُفْتَنُونَ‌) يعنى عذاب ميشوند( إِنَّها شَجَرَةٌ تَخْرُجُ فِي أَصْلِ الْجَحِيمِ‌) حسن گويد:

يعنى زقوم درختى است كه در قعر جهنّم مى‌رويد و شاخه‌هاى آن به تمام دركات دوزخ ميرود، و بعيد نيست كه خداوند سبحان به كمال قدرت خود درختى در آتش از جنس آتش يا از جوهرى كه آتش آن را نخورد و نسوزاند بيافريند، چنانچه آتش دوزخ زنجيرها و غلها را در دوزخ نميسوزاند و چنانچه مارها و عقربهاى آن را هم نميسوزاند و همچنين ضريع و مانند آن را نمى‌سوزاند.

(طَلْعُها كَأَنَّهُ رُؤُسُ الشَّياطِينِ‌) شكوفه آن مانند سرهاى ديوها، و جنّيان هولناك و زشت است.

سؤال و جواب:

س- چگونه شكوفه آن درخت شبيه به سرهاى ديوان است و حال آنكه آن شناخته نشده است، و البتّه تشبيه ميكنند چيزى را به چيزى كه شناخته شده باشد؟