نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 20 صفحه : 242
و گفتهاند عرم اسم بيابانى بود كه سيلها
از دشتهاى زياد در آن جمع ميشد، و بعضى گفتهاند، عرم در اينجا اسم موش صحرائيست
كه سوراخ كرد سدّ عرم و باغى كه آن را خلد ميگفتند.
و بعضى گفتهاند: عرم باران شديد و تند است.
اعراب:
آيه اسم (كان) است، جنتان مرفوع است بنا بر اينكه بدل از آيه است و
ممكن است كه خبر براى مبتداء محذوف باشد مثل اينكه گفته شد آيه چيست پس گفت آيه
جنتان است، و عن يمين و شمال صفت براى جنتان است و بنا بر اين وقف ميشود، بر قول
خدا آيه و شروع ميشود بقول خداى سبحان-( جَنَّتانِ كُلُوا
مِنْ رِزْقِ رَبِّكُمْ) يعنى گفته ميشود (كلوا من رزق ربكم
منها) بخوريد از روزى پروردگارتان از آن دو باغ، پس حذف شده عائد از صفت بموصوف
چنانچه حذف شده از قول، بلدة طيّبة تقديرش، هذه بلدة طيّبة و اللَّه ربّ غفور اين
شهر پاكيزه و خدا پروردگار آمرزنده است.
تفسير:
سپس خبر داد خداى سبحان از قصه سبأ بچيزى كه دلالت كند بر حسن عاقبت
سپاسگزارى و بدى عاقبت كفران كننده و فرمود:
(لَقَدْ كانَ لِسَبَإٍ) هر آينه البتّه بود براى
سبأ و او پدر عرب تمام يمن بود و البتّه قبيلهاى هم موسوم به سبأ ميباشد و در
حديث از فروة بن مسيك روايت شده كه گفت من پرسيدم از رسول خدا 6 از سبأ كه آيا
او مردى و يا زنى بوده، پس فرمود او مردى از عرب بود كه براى او ده فرزند بوجود
آمد شش تن از آنها راستگرا شدند و چهار تن از آنها چپگرا گشتند امّا آنها
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 20 صفحه : 242