كه داراى خار و تيغ باشد و خوردن ميوه‌اى كه از درخت مى‌چينند، پس بنا بر اين تعبير اضافه نيكوست و اين آنكه خوردن هر گاه از درخت چيده شود پس ميوه هر درخت از خود اوست و غير اضافه بخوبى اضافه نيست براى آنكه خمط، البته اسم آن درخت است و صفت نيست، پس وقتى وصف نبود مجرور بر ما قبلش نميشود چنانچه وصف جارى بر موصوف ميشود و بدل گرفتن هم آسان نيست براى آنكه آن نيست، و بعض آنهم نيست بجهت آنكه چيدن از درخت است ولى درخت از چيدن نيست، پس جارى كردن آن بر او بر وجه عطف بيانست مثل آنكه بيان كرده كه چيدن مال اين درخت است و از آنست كه ابو الحسن گويد: در كلام عرب بهتر اينست كه اضافه ميكنند هر چه از اين قبيل باشد مانند دار آجرخانه آجرى و ثوب خز لباس خزى، گويد فاكل خمط قرائت بسيارى است و در عربيت خوب نيست.

و دليل كسى كه قرائت كرده و هل نجازى با نون قول خدا (جزيناهم) است و كسى كه يجازى خوانده بنا بر مبنى بودن فعل است براى مفعول، پس بتحقيق كه جزا دهنده خداى تعالى است و البته كفور مختص بجزاء شده براى آنكه مؤمن گاهى از گناهش صرف نظر ميشود خداوند سبحان گويد( وَ نَتَجاوَزُ عَنْ سَيِّئاتِهِمْ‌)[1] و صرف نظر ميكنيم از گناهشان و فرمود( إِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ‌)[2] و البته حسنات و كارهاى شايسته گناهان را از بين ميبرد، و كافر چنين نيست زيرا كه او بهر عمل بدى كه كرده مجازات و كيفر ميشود و امّا ادغام كسايى لام را در نون جايز است سيبويه حكايت كرده و

[1]- سوره احقاف آيه: 16.

[2]- سوره هود آيه: 114.