(فَأَنْزَلْنا عَلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا رِجْزاً مِنَ السَّماءِ): هر آينه اگر بردارى از ما عذاب را[1] و ما نازل كرديم بر كسانى كه ستم كردند عذابى از آسمان‌[2] پس چون (الرجز) عذاب بود توصيف با ليم و دردناك نمود چنانچه خود عذاب هم جايز است با ليم توصيف نمود و جرّ در اليم روشن‌تر است براى آنكه وقتى عذابى از عذاب اليم باشد عذاب اوّل اليم خواهد بود و هر گاه اليم جارى بر عذاب باشد معنايش عذاب دردناكى از عذاب خواهد بود، و اوّل فايده‌اش بيشتر است.

شرح لغات:

الحمد: آن توصيف و تعريف به نيكويى براى تعظيم و بزرگداشت است و نقيض آن مذمّت است و آن تعريف بزشتى براى كوچك كردن است، آن گاه آن را تقسيم نمود، پس بعضى از آن نزديكتر و بعضى از آن والاتر است و بالاتر آنست كه بر وجه عبادت و پرستش واقع شود و آن را هيچكس جز خدا مستحق نيست براى آنكه احسان خدا كه نامش عزيز است با احسان احدى از مخلوق او مقايسه و موازنه نميشود، و او مستحق حمد است بر احسان و انعامش پس هيچكس از آفريده‌هاى او استحقاق ستايش مانند آنچه خداى سبحان استحقاق دارد ندارند.

الولوج: بمعناى دخول است.

[1]- سوره اعراف آيه 134.

[2] سوره بقره آيه 59 و نيز سوره اعراف آيه 162 و در سوره عنكبوت آيه 34 و در سوره اعراف آيه: 134 و همان سوره آيه 135 و هم در جاثيه آيه 11.