نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 2 صفحه : 9
(وَ قالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَداً
سُبْحانَهُ ...)- و گفتند خداوند فرزندى اتخاذ نموده منزّه است
او.
از اينكه فرزندى اتخاذ نمايد و بطور كلى از تمام زشتيها و پليديها و
اوصافى كه با مقام خداوند تناسب ندارد منزّه و مبرّا است.
از طلحة بن عبيد اللَّه روايت شده كه از پيامبر اكرم پرسش نمود: از
معناى «سبحانه» پيامبر پاسخ داد: كه او منزّه از هر بدى است.
(بَلْ لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ...)- بلكه آنچه در آسمانها و زمين است ملك او است.
اين جمله پاسخ از گفتار يهود: «خداوند فرزندى اتخاذ نموده» است يعنى
مطلب آن طوريكه يهود معتقدند نيست زيرا كه آنچه در آسمانها و زمين است ملك او است،
و فرزند نميتواند مملوك پدر باشد زيرا كه فرزندى و ملكيت در يك جا نميتواند اجتماع
پيدا كند پس چگونه ممكن است ملائكهاى كه در آسمان و مسيحى كه در زمين است فرزند
او باشند، و از اين راه بيان نمود كه مسيح و ديگران بندگان و آفريده- شدگان و
مملوكهاى او هستند مانند ديگر موجودات.
و برخى گفتهاند: معناى جمله اين است: كه هر فعلى در آسمانها و زمين
از او است و فعل نميتواند از جنس فاعل باشد در حالى كه فرزند جز از جنس پدر نيست-
و مجانست كامل ميان آن دو ثابت است- و از اينرو اگر كسى انسانى را بفرزندى اختيار
كند حتماً بايد از جنس همان فرزند باشد- و چون خداوند از جنس بشر نيست پس نميتواند
مسيح فرزند او باشد-.
كلّ له قانتون: همه در برابر او فرمانبردارند.
ابن عباس و مجاهد ميگويند معناى «قانتون» فرمانبرداران است.
سدى ميگويد: همه در برابر او روز قيامت فرمانبردارند.
حسن ميگويد: «قانتون» معناى قيام دارد يعنى همه در برابر او بشهادت
بندگى قيام خواهند كرد.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 2 صفحه : 9