نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 2 صفحه : 195
از اين جهت ذكر كرد تا معلوم شود كه تهديد
منحصر به علم «بوصيّت» يا شنيدن آن است.
(فَإِنَّما إِثْمُهُ عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ ...)- گناه اين تغيير تنها بر كسانى است كه وصيّت را تغيير دادهاند و بر
ميّت گناهى نيست.
(إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ...)-
خداوند بآنچه موصى وصيّت كرده است- عادلانه باشد يا ظالمانه- شنوا و بآنچه وصى عمل
ميكند- بطور صحيح و كامل بآن عمل كند يا وصيّت را تغيير بدهد- عالم است بعضى
گفتهاند «مراد اين است كه خداوند وصيّت- هاى شما را ميشنود و بنيّتهاى شما عالم
است» برخى ميگويند: «مقصود اين است كه خداوند كليه شنيدنيها را ميشنود و بجميع معلومات
دانا است اين آيه دلالت بر اين مطلب دارد كه تغيير دادن وصى يا وارث در وصيّت و
تقصير آنها در عمل بآن موجب مسئووليّت و گناه بر موصى نميگردد و از اجر او چيزى
كاسته نميشود زيرا هيچ فردى بجهت گناهى كه ديگرى مرتكب شده است مورد مؤاخذه و
مجازات قرار نميگيرد.
اين آيه بر بطلان قول كسانى كه مىگويند: «چنانچه وارث دين ميّت را
ادا نكند ميّت در عالم قبر يا در عالم آخرت مورد مؤاخذه قرار مىگيرد». دلالت دارد
زيرا همانطور كه گفتيم از آيه استفاده ميشود كه هيچكس بعلّت گناهى كه ديگرى مرتكب
شده است مؤاخذه و مجازات نميشود و در مورد نامبرده «ميّت» گناهى ندارد گناه و
مسئوليّت تنها متوجّه وارث است.
باين نكته نيز بايد توجّه داشت كه اگر وارث دين ميّت را بدون اينكه
او وصيّت نمايد ادا كرد اين موضوع موجب سقوط عقاب از ميّت نميشود مگر اينكه خداوند
تفضّل كند و عقاب را از او بردارد[1]
[1] اخبارى كه دلالت دارند كه ميت از عمل احياء بهره ميبرند
دلالت بر سقوط دين و عقاب از ميت نيز دارند.
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 2 صفحه : 195