شرح لغات‌

امر شيطان: دعوت او.

سوء: كار بدى كه عقل يا شرع انسان را از ارتكاب آن منع مى‌كند.

فاحشه: كارى كه با حقّ مطابق نيست.

تفسير:

خداوند پس از اينكه از شيطان نام برد و از پيروى از آثار او نهى كرد ببيان اعمال او كه او مخالف دين است پرداخت و فرمود:

(إِنَّما يَأْمُرُكُمْ بِالسُّوءِ ...)- سدى و قتاده ميگويند: يعنى شما را بمعاصى دعوت مى‌كند بعضى گفته‌اند: مراد اين است كه شما را بانجام عملى كه زيان بخش است دعوت مينمايد اين معنا با معناى اول در نتيجه، يكى است.

(وَ الْفَحْشاءِ ...)- بعضى گفته‌اند مراد از آن زنا است ابن عباس ميگويد: فرق ميان «سوء و فحشاء» اين است كه سوء گناهانى است كه حدّى براى آنها معيّن نشده است بخلاف فحشاء كه براى آنها كيفر معيّنى در شرع مقرّر شده است.

(وَ أَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ ...)- ابو مسلّم ميگويد: «مراد اين است كه شيطان مردم را وادار مى‌كند كه براى خداوند، شريك و فرزند قرار بدهند و كارهاى خلاف عقل را باو نسبت بدهند». بعضى گفته‌اند اين جمله شامل جميع مذاهب فاسد و اعتقادات باطل مى‌گردد.

دعوت شيطان چگونه صورت مى‌گيرد؟

از جمله سؤالهايى كه اينجا پيش ميآيد اين است كه شيطان چگونه انسان را امر مى‌كند و حال آنكه ما او را اصلًا نمى‌بينيم و حرف او را نميشنويم.

جواب آن اين است كه معناى «امر شيطان» دعوت شيطان است چنان كه مى‌گوييم: «نفسى تأمرنى بكذا» و مراد اين است كه نفس من مرا بفلان چيز دعوت مى‌كند.

بعضى گفته‌اند: «شيطان انسان را حقيقةً بمعصيت امر ميكند و گاهى انسان‌