گرفته و اجتماع اين دو لفظ (حلال و طيّب) را فقط براى تاكيد دانسته‌اند ولى برخى آن را بمعناى چيزى كه در دنيا و آخرت لذّت بخش و پاكيزه است گرفته‌اند.

(وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّيْطانِ ...)- در معناى آن اختلاف است ابن عبّاس «خطوات شيطان» را باعمال شيطان مجاهد و قتاده بگامهاى شيطان «سدى» باطاعت هاى شيطان قاضى بوسوسه‌ها و خواطر شيطان و خليل بآثار شيطان تفسير كرده است.

ماوردى ميگويد: «خطوات بمعناى گامها است و چنان كه انسان بوسيله گام برداشتن خود از مكانى بمكان ديگر منتقل ميشود منظور در آيه هم اين است كه شيطان شما را از معصيتى بمعصيت ديگر منتقل نكند تا به اين وسيله همه معاصى را مرتكب شويد».

حضرت باقر 7 و حضرت صادق 7 فرمودند: «از جمله خطوات شيطان است بطلان قسم خوردن و نذر در راه معصيت و هر گونه قسمى كه بغير خدا باشد».

(إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ ...)- او براى شما دشمن آشكاريست كه دشمنى خود را بوسيله دعوت شما بمعصيت آشكار ميكند.

اصل اولى در اشياء چيست؟

مردم درباره خوردنيها و اشياء مفيدى كه بر هيچكس ضرر آن معلوم نيست اختلاف كرده‌اند كه اصل اوّلى در آنها چيست؟ بعضى گفته‌اند كه اشياء ذاتاً ممنوع و حرام هستند تا دليلى بر اباحه آنها قائم گردد و برخى ميگويند تا هنگامى كه دليل بر حرمت اشياء قائم نگرديده است شرعاً مباح ميباشند اين قول را سيّد مرتضى (ره) اختيار كرده است بعضى در اين مسأله توقّف كرده از اظهار نظر خوددارى نموده‌اند.

اين آيه دلالت بر قول دوّم دارد، در اينصورت مفاد آن تاكيد حكم عقل است.

[سوره البقرة (2): آيه 169]

(إِنَّما يَأْمُرُكُمْ بِالسُّوءِ وَ الْفَحْشاءِ وَ أَنْ تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ ما لا تَعْلَمُونَ (169))

[ترجمه‌]

او شما را بكارهاى بد و ناپسند دعوت مى‌كند و همچنين شما را وادار مى‌كند كه از روى نادانى نسبتهايى بخداوند بدهيد.