شرح لغات:

كلوا: بخوريد.

حلال: جائز.

طيّب: خالص از عوامل ناگوارى، پاكيزه.

خطوه: گام و جمع خُطُوات است خُطُوات شيطان يعنى آثار آن.

شأن نزول‌

ابن عبّاس ميگويد: «اين آيه درباره ثقيف و خزاعه و بنى عامر بن صعصعه و بنى مدلج هنگامى كه قسمتى از زراعت و چهارپايان خود را بعنوان «بحيره و سائبه و وصيله‌[1]» بر خود حرام كردند نازل گرديد و خداوند بوسيله اين آيه آنها را از اين عمل نهى كرد».

تفسير

خداوند پس از اينكه توحيد و اهل آن و شرك و مشركين را ذكر كرد، نعمت‌ها و احسانهايى كه نسبت بهر دو گروه اعطا كرده است خاطر نشان ساخت و آنان را از پيروى شيطان كه موجب كفران نعمت‌ها است نيز نهى كرد و فرمود:

(يا أَيُّهَا النَّاسُ ...)- اين خطاب عموميت دارد و شامل همه افراد بشر مى‌گردد يعنى اى مردم!( كُلُوا ...)- اين لفظ امر است ولى معناى آن اباحه است يعنى جائز و مباح است كه بخوريد.

(مِمَّا فِي الْأَرْضِ حَلالًا طَيِّباً ...)- پس از اينكه خداوند تناول كردن را مباح گردانيد ببيان اينكه آن خوردنى بايد داراى چه وصفى باشد پرداخت چون در ميان خوردنيها حلال و حرام هر دو وجود دارد و حرام موجب هلاكت و حلال باعث نيرومندى بر انجام عبادت است و در صورتى غذاى انسان حلال خواهد بود كه جز محرّمات ذاتى نباشد و حقّ غير بر آن تعلّق نگرفته باشد و «طيّب» را بعضى بمعناى حلال‌

[1] تفصيل اين موضوع در ضمن تفسير آيه 103 سوره مائده ذكر گرديده است.