نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 2 صفحه : 122
بعضى گفتهاند شعور بآن قبيل ادراك گفته
ميشود كه از راه حسّ صورت بگيرد و لطيف هم باشد و آن از «شعر» بمعناى موى مأخوذ
است و «شاعر» را باين مناسبت شاعر ميگويند كه دركهاى لطيف و دقيقى در تنظيم الفاظ
و معانى دارد.
تفسير:
پس از اينكه خداوند بصبر و نماز بمنظور كمك گرفتن از آنها و افزودن
نيرو بوسيله آنها در راه جهاد بوسيله آنها در راه جهاد امر نمود، فرمود:
(وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ يُقْتَلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْواتٌ ...)- بكسانى كه در راه خدا در جهاد كشته ميشوند هرگز «اموات» نگوئيد.
(بَلْ أَحْياءٌ ...)- در معناى اين عبارت چند
قول است:
1- ابن عباس و قتاده و مجاهد و حسن و عمر و بن عبيد و واصل بن عطا
ميگويند: مراد اين است كه آنان نمردهاند و در حقيقت تا روز قيامت زنده ميباشند
جبائى و رمّانى و جميع مفسرين همين قول را اختيار كردهاند و صحيح هم همين است 2-
مشركين مىگفتند اصحاب محمّد بدون جهت خود را در جنگها بكشتن ميدهند و آنان بكشته
شدن از بين ميروند و نابود مىشوند خداوند در جواب آنها اعلام كرد كه گفتار مشركين
ابداً درست نيست و مقتولين در جهاد در روز قيامت مجدّداً زنده ميشوند و بپاداش خود
مىرسند اين قول را غير از بلخى هيچكس نگفته است.
3- اصمّ ميگويد مراد اين است كه كشته شدگان راه خدا چون داراى هدايت
و ايمان و دين صحيح هستند نمردهاند و زنده هستند بدليل گفتار خداوند(: أَ وَ مَنْ كانَ مَيْتاً فَأَحْيَيْناهُ)[1] يعنى آيا كسى كه مرده بود و او را زنده نموديم كه منظور از مرگ و
زندگى ضلالت و هدايت است».
4- مقصود اين است كه چون از آنها نام نيك در روزگار باقى مانده است
زنده ميباشند، چنان كه حضرت امير مؤمنان عليه السَّلام فرمود:
«هلك خزّان الأموال و العلماء باقون ما بقى الدّهر اعيانهم مفقودة
و آثارهم في القلوب موجودة»