نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 19 صفحه : 172
شايسته شكر گذارى و تحميد است زيرا تمام
نعمتها از او بوده و بنا بر اين انسان مديون پروردگار بوده و همانند دين بايد قرض
خود را اداء كند و وظيفه خويش را انجام دهد.
(وَ إِذْ قالَ لُقْمانُ لِابْنِهِ):
بياد آور و بمردم بگو اى محمد 6 هنگامى را كه لقمان بفرزند خويش گفت، و ممكن است
«اذ» متعلق به «لقد آتينا» بوده و معنى چنين باشد كه چون حكمت به لقمان داديم او
بفرزند خويش گفت:
(وَ هُوَ يَعِظُهُ): در حالى كه او فرزند
خويشتن را موعظه مينمود و باو ادب و شايستگى را مىآموخت.
(يا بُنَيَّ لا تُشْرِكْ بِاللَّهِ):
اى پسرك من هرگز بخداوند شرك نورزى و براى او در عبادت همتايى قرار ندهى.
(إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ):
البته شرك ستمى بزرگ است و البته ريشه ظلم از نقصان گرفته شده و هرگز واجب الوجود
متصف به نقصان نخواهد بود پس آنكه براى خداوند شريك قائل شده در حقيقت وظيفه خود
را نسبت به شناخت توحيد پروردگار انجام نداده و از اينجهت ناقص و ظالم خواهد بود.
و بعضى گويند مقصود آيه آنست كه با اعتقاد بشرك بنفس خود ستم نموده و آن را نابود
كرده است.( وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ): و
سفارش نموديم بانسان در باره پدر و مادرش، در اينجا چون خداوند امر نموده بشكر
نعمتهاى خويش لذا با اشاره خواسته تذكر دهد كه شكر هر منعم واجب و لازم است و
بدين جهت از پدر و مادر- كه در باره فرزند احسان ميكنند- سخن بميان آورده و بر ما
واجب نموده كه از والدين اطاعت نموده و سپاس آنان بجاى آوريم و بنكويى با آنها
رفتار كنيم، و از اينكه سپاس والدين را بدنبال سپاس خود قرار داده بدانجهت است كه
خداوند آفريننده انسان و والدين وسيلهاى براى آفرينش و حفظ آن ميباشند.
سپس خداوند اهميت مادر و زحمتهاى او را تذكر داده ميفرمايد:
(حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْناً عَلى وَهْنٍ):
باردار شد او را مادرش سستى بروى سستى
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 19 صفحه : 172