نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 19 صفحه : 14
در پشت مسجد (قبا) حرث را ملاقات كرد و بياد
سوگند و شكنجههاى گذشته افتاده او را بقتل رسانيد، باو خبر دادند برادرت اسلام
آورده بود چرا كشتى؟ عياش بسيار ناراحت شده گريه كرد و بحضور پيامبر اسلام 6
شرفياب شد و قصه را بعرض رسانيد. فوراً اين آيه نازل شد كه «(وَ
ما كانَ لِمُؤْمِنٍ أَنْ يَقْتُلَ مُؤْمِناً إِلَّا خَطَأً) تا
آخر».
ضحاك مىگويد: كه آيه مذكور (آيه 10) در بارهى واقعهى ديگرى نازل
شده و آن جمعيتى از منافقين بودند كه ميگفتند ايمان آورديم ولى چون در راه ايمان و
عقيدهى خويشتن از مشركين رنج ميديدند دست از آئين اسلام و ايمان بخدا برداشته و
به آئين بتپرستى برمىگشتند. و اما قتاده نقل كرده كه اين آيه در بارهى بت
پرستانى كه بازگشت بمكه نمودند، نازل گرديده است.
مقصود:
چون خداوند در آيات پيش مراقبت نفس و خويشتن دارى را با انجام فرامين
او در اميد و ترس انسان نسبت بآينده، بيان فرمود، اكنون دربارهى مجاهده انسان سخن
ميفرمايد.
(وَ مَنْ جاهَدَ فَإِنَّما يُجاهِدُ لِنَفْسِهِ): انسانى كه با شيطان و وسوسههاى او مبارزه نموده و در مبارزه با
دشمنان بمنظور استوارى دين كوشش مىنمايد و نيز با شهوتهاى نفس و خواستهاى خطرناك
هواى دل كه از هر دشمنى سختتر است، مبارزه مىكند، او در حقيقت براى نفع خويشتن
قدم برداشته پاداش و نتيجه كار او بخودش بر ميگردد.
نه آنكه تصور كند منافع آن بخداوند جهان برگشت مىكند.
(إِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ عَنِ الْعالَمِينَ):
خداوند بفرمانبردارى مردم احتياجى ندارد و اوامر و نواهى خدا بمنظور منفعتى كه
عايد او شود نيست، بلكه براى منافع مردم است.
(وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَنُكَفِّرَنَّ
عَنْهُمْ سَيِّئاتِهِمْ): آنان كه ايمان آوردند و كارهاى شايسته
انجام دادند، محو مىكنيم گناهان و بديهايى را كه آنان زمان كفر انجام دادند تا
جايى كه در اثر آن اعمال شايسته بدىها جبران شده
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 19 صفحه : 14