باعتبار لفظ آن مفرد و «ترجعون» باعتبار معنى او، جمع آورده شده و دليل قرائت «ترجعون» آنست كه جمله از غياب به حال خطاب منتقل گرديده است.

تخرجون: آنكه بفتح و با «ياء» خوانده دليلش آيه شريفه‌(يَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْداثِ) و آيه شريفه «(إِلى‌ رَبِّهِمْ يَنْسِلُونَ‌)» ميباشد و آنكه بضم با تاء خوانده دليلش آيه شريفه‌(مَنْ بَعَثَنا مِنْ مَرْقَدِنا) و آيه شريفه‌(نُخْرِجُ الْمَوْتى‌ وَ إِلَيْهِ تُقْلَبُونَ) ميباشد.

حين تمسون: در تقدير «تمسون فيه» بوده و (فيه) براى تخفيف حذف شده نظير آيه شريفه‌(وَ اتَّقُوا يَوْماً لا تَجْزِي نَفْسٌ عَنْ نَفْسٍ شَيْئاً) بوده كه در تقدير لا تجزى فيه ميباشد پس (فيه) حذف شده زيرا فعل دلالت بر او دارد. اما «ابو الحسن» گفته در اينجا دو حذف متوالى واقع شده اول (فى) حذف شده و ضمير متصل به فعل گرديد و سپس ضمير محذوف گرديد.

شرح لغات:

يبلس المجرمون: ابلاس در اصطلاح عرب در نااميدى از خير استعمال ميشود و گاهى بمعنى تحير و بدست و پا افتادن در مقابل استدلال هم آمده است، چنان كه «عجاج» بهمين معنى در شعر خود استعمال كرده.

اى صاحب آيا ديدى و فهميدى رسم كسى كه در نجاست فرو رود؟ پاسخ داد بلى هم او را دانستم و هم تحيرش را كه سكوت با حالت غم زده‌گى بود.

- در اينجا «ابلس» كه از همان ماده بلس و ابلاس آمده بمعنى تحير استفاده شده- يحبرون: «حبر» بمعنى مسرت آمده و در اصطلاح عرب در مورد مسرت دانشمند از دانش و زيبايى شخص استعمال شده و در حديث هم آمده كه‌

«يخرج رجل من النار ذهب حبره و سبره»

- يعنى شخص از آتش- جهنم- خارج ميشود در حالى كه زيبايى و قيافه او دگرگون گشته است- و «تحبير» كه يكى از مشتقات همين ماده است بمعنى تحسين و بزرگداشتى است كه موجب خوشنودى شخص ميگردد.