نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 16 صفحه : 127
(أَمْ لَهُمْ آلِهَةٌ تَمْنَعُهُمْ مِنْ
دُونِنا): آيا آنها خدايانى جز ما دارند كه عذاب و كيفر
را از آنها منع كند؟ در اينجا كلام پايان مىيابد. سپس بوصف خدايان ايشان پرداخته،
مىفرمايد:
(لا يَسْتَطِيعُونَ نَصْرَ أَنْفُسِهِمْ):
اين خدايان خويشتن را نميتوانند يارى كنند، پس چگونه آنها را يارى كنند؟
برخى گفتهاند: يعنى كفار نميتوانند خود را يارى كنند و نميتوانند
بلاها و گرفتاريها را از خود دور گردانند.
(وَ لا هُمْ مِنَّا يُصْحَبُونَ): و
كفار نيز پناهگاهى ندارند كه از عذاب ما به آن پناه ببرند.
(بَلْ مَتَّعْنا هؤُلاءِ وَ آباءَهُمْ):
ما اينها و پدرانشان را در دنيا نعمت داديم و آنها را گرفتار كيفر نكرديم.
(حَتَّى طالَ عَلَيْهِمُ الْعُمُرُ):
تا عمر آنها طولانى شد و طول عمر و نعمت دنيا چنان آنها را دچار غرور كرد كه كردند
آنچه كردند.
(أَ فَلا يَرَوْنَ أَنَّا نَأْتِي الْأَرْضَ نَنْقُصُها مِنْ
أَطْرافِها): آيا نميدانند كه بر حسب امر ما كه بر زمين نازل مىشود، زمين
بواسطه خرابى و مرگ مردم دچار نقصان ميگردد؟ برخى گفتهاند: مرگ دانشمندان زمين را
دچار نقصان ميكند.
اين مطلب از امام صادق (ع) نيز روايت شده است. فرمود: نقصان زمين از
دست رفتن عالم است. برخى گويند: مراد از نقصان زمين فتح منطقههاى مختلف بوسيله
پيامبر بزرگ اسلام و ياران اوست كه بتدريج از منطقههاى نفوذ و سرزمينهاى بيدينان
كم و كسرى مىشود تا بكلى از بين بروند.
(أَ فَهُمُ الْغالِبُونَ): آيا اينها غالبند
يا ما؟ يعنى اينها غالب نيستند. ما غالبيم.
(قُلْ إِنَّما أُنْذِرُكُمْ بِالْوَحْيِ): بگو
شما را بوسيله آنچه خدا بمن وحى كرده از عذاب مىترسانم.
(وَ لا يَسْمَعُ الصُّمُّ الدُّعاءَ إِذا ما يُنْذَرُونَ): كران هنگامى كه انذار شوند،
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 16 صفحه : 127