شود. برخى گويند: بخاطر اين است كه در اين سوره، دو بار، خداوند متعال، ثنا گفته مى‌شود. يكى «رحمان» ديگرى «رحيم». برخى گويند: علت اين است كه اين سوره، ميان خداوند و بنده، تقسيم شده است. چنان كه مضمون خبرى است. برخى گويند:

بواسطه اين است كه نيمى از آن ثنا و نيمى ديگر، دعاست. برخى گويند: علت اين است كه: اين سوره، بخاطر شرافت و عظمتى كه دارد، دو بار نازل شده است. برخى گويند: علت اين است كه: در اين سوره، كلماتى مانند «الرحمن الرحيم»، «اياك اياك» و «الصراط صراط» دو بدو آمده‌اند. برخى گويند: علت، اين است كه اين سوره، اهل فسق را از فسق، دور مى‌سازد.

آنان كه مقصود از «المثانى» را همه قرآن مى‌دانند، حرف «من» را براى تبعيض مى‌دانند و آنان كه مقصود سوره حمد مى‌دانند، «من» را براى تبيين دانسته‌اند.

راجز گويد:

يعنى: سوگند مى‌دهم شما را به نازل كننده قرآن و بنازل كننده ام الكتاب، يعنى سوره حمد كه آيات آن دو بار نازل شده است و بنازل كننده هفت سوره‌اى كه بهم نزديك و طولانى هستند.

(وَ الْقُرْآنَ الْعَظِيمَ‌): و قرآن عظيم را بر تو نازل كرديم. علت اينكه: قرآن را بصفت عظمت ياد كرده، اين است كه همه امور دين را بنحو اختصار، با بهترين نظم و تمامترين معنى، در بردارد.

(لا تَمُدَّنَّ عَيْنَيْكَ إِلى‌ ما مَتَّعْنا بِهِ أَزْواجاً مِنْهُمْ‌): در اينجا كلمه «ازواج» حال و به معناى «امثال و اشباه» است. يعنى: چشم به نعمتها و اولاد اين كافران ندوز، زيرا اينها در معرض زوال و فنا هستند و سر انجام نيز كيفر و عقوبت، دامنگير آنها مى‌شود.

برخى گويند: يعنى به نعمتهايى كه در دست آنهاست و مشابه يكديگر هستند،