نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 213
خداوند به پيامبر خود امر مىكند كه در مورد
عفو، آنها را مشمول عفو خود قرار دهد و موعظه كند.
قاضى گويد: عفو در همه جا پسنديده و نظير حلم و تواضع است. با اينكه
در مسأله جهاد به سختگيرى سفارش شده است، مع الوصف، ما را بعفو ملزم كردهاند. از
على (ع) حكايت شده است كه: صفح، بخشايش بدون سرزنش است. برخى گفتهاند:
بخشايشى است كه توام با سختگيرى و توبيخ نباشد.
(إِنَّ رَبَّكَ هُوَ الْخَلَّاقُ الْعَلِيمُ):
پروردگار تو، آفريدگار مخلوقات و به تدبير آنها داناست و از كارهاى شما آگاه است.
ممكن است منظور اين باشد كه خداوند خالق شماست و از آنچه بحال شما بهتر است، آگاهى
دارد. او مىداند كه حالا عفو بهتر است. شما هم بايد اهل عفو و گذشت باشيد تا وقتى
كه فرمان جهاد صادر شود.
اكنون در باره نعمتهايى كه به پيامبر گرامى اسلام، اختصاص دارد،
مىفرمايد:
(وَ لَقَدْ آتَيْناكَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانِي): در اين باره قبلا گفتگو كرده و گفتهايم كه «سبع المثانى» سوره
فاتحة الكتاب است. قول على (ع) و ابن عباس و حسن و ابو العالية و سعيد بن جبير و
ابراهيم و مجاهد و قتاده، همين است. از امام باقر (ع) و امام صادق (ع) نيز چنين
روايت شده است. برخى گفتهاند: مقصود، هفت سوره طولانى قرآن كريم است. علت اينكه
اين سورهها مثانى گفته شده، اين است كه اخبار و عبرتها در اين سورهها، دو بدو،
آمدهاند. اين قول بنا بروايتى ديگر، از ابن عباس است. ابن- مسعود و ابن عمر و
ضحاك نيز چنين گفتهاند. برخى گفتهاند: مثانى همه قرآن است.
چنان كه مىفرمايد:(كِتاباً مُتَشابِهاً
مَثانِيَ) (زمر 23) اين قول از ابو مالك و طاووس است. از ابن عباس و مجاهد نيز
چنين روايت شده است.
آنان كه «المثانى» را فاتحة الكتاب دانند، در باره سبب نامگذارى آن
اختلاف دارند. حسن گويد: علت اين است كه در هر نمازى دو بار خوانده مىشود. از
امام صادق (ع) نيز چنين روايت شده است.
زجاج گويد: علت اين است كه در هر ركعتى بايد همراه قسمتى از قرآن
خوانده
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 13 صفحه : 213