آيات قرآنى) همين است كه يعنى خدا ميداند.

(فَكِيدُونِي جَمِيعاً ثُمَّ لا تُنْظِرُونِ) يعنى شما و خدايانتان هر نقشه و نيرنگى ميخواهيد براى من بكشيد و مهلتم ندهيد، زجاج گفته: اين از بزرگترين معجزات انبياء الهى است كه آنها يك تنه در مقابل امتهاى خود كه همگى بر ضدّ آنها قيام ميكردند ميايستادند، و آنها را با بيانهايى نظير بيان فوق بمبارزه ميطلبيدند، چنانچه در اينجا هود ميگويد: «كيدونى ...» و هيچكداميك از آن مردم نتوانستند زيانى بوى برسانند، و نوح نيز بقوم خود گفت:(فَأَجْمِعُوا أَمْرَكُمْ وَ شُرَكاءَكُمْ ...)[1] و پيغمبر ما- 6- نيز فرمود:(فَإِنْ كانَ لَكُمْ كَيْدٌ فَكِيدُونِ)[2]- اگر نقشه‌اى (براى من) داريد بكشيد (و كارى اگر از عهده شما ساخته است انجام دهيد). و امثال اين گفتار جز از افرادى كه بيارى و نگهدارى خدا اطمينان دارند و ميدانند كه خداوند آنها را از شرّ دشمنان نگاه ميدارد، سر نميزند. و اظهار نمى‌شود.

(إِنِّي تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ رَبِّي وَ رَبِّكُمْ) هود 7 دنباله گفتار خود را ادامه داده گفت: كه من كار خود را بخداى سبحان واگذار كرده و بفرمانبردارى و اطاعت او تمسك جسته و نافرمانيش را ترك كرده‌ام، و حقيقت معناى توكل بخدا همين است (كه انسان از وى فرمانبردارى كرده و گناه نكند).

(ما مِنْ دَابَّةٍ إِلَّا هُوَ آخِذٌ بِناصِيَتِها) و هيچ حيوان جاندارى نيست كه روى زمين حركت و جنبش كند جز آنكه خدا فرمانروا و مالك آن است كه بهر گونه بخواهد آن را بگرداند و مقهور خويش سازد. و گرفتن «ناصيه»- موى سر يا موى جلوى آن- (كه خداوند بدان تعبير فرموده) كنايه از همين معناى قهر و قدرت است، زيرا كسى كه موى سر كسى را در دست گيرد او را مقهور و ذليل خود ساخته است.

(إِنَّ رَبِّي عَلى‌ صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ) يعنى خداى تعالى با اينكه قاهر و قادر است اما با بندگان خويش از روى عدالت رفتار ميكند، و معناى جمله اين است كه خدا عادل‌

[1]- سوره يونس آيه 71- ترجمه و تفسيرش در جلد يازدهم گذشت.

[2]- سوره مرسلات آيه 39.