بهترين آنها همان «هيت لك» بفتح هاء و تاء است (چنانچه قرائت مشهور است)، و معناى او اين است كه بيا و نزديك شو. و بهر صورت تمامى آنها اسم فعل است مانند «صه» و «مه» و «أيه» و حركت آخر آن نيز براى التقاء ساكنين است. و اما قرائت «هئت» بهمزه روى آن است كه آن را فعل ماضى و بمعناى «تهيأت» گرفته‌اند- يعنى مهيا شدم- و «هيّئت» نيز كه معلوم است بهمين صورت ميباشد.

شرح لغات:

مراوده: در خواست انجام چيزى از روى نرمى و رفاقت از ديگرى. و در اينجا كناية از درخواستى است كه زنان از مردان در وقت كامجويى دارند.

تغليق ابواب: درها را بسختى و محكمى بستن.

معاذ اللَّه: يعنى بسختى پناه بخدا ميبرم. و از نظر اعراب نصب آن بجهت مصدر است.

تفسير:

(وَ راوَدَتْهُ الَّتِي هُوَ فِي بَيْتِها عَنْ نَفْسِهِ) يعنى آن زنى كه يوسف در خانه‌اش بود- زليخا- از يوسف خواست كه با او در آميزد.

(وَ غَلَّقَتِ الْأَبْوابَ) و درها را يكى پس از ديگرى بروى او و خويشتن بست، و گويند: هفت در بوده و بعضى گفته‌اند: منظور در خانه و در اطاق است.

(وَ قالَتْ هَيْتَ لَكَ) يعنى پيش بيا و از آنچه برايت مهيا شده كام برگير.

(قالَ مَعاذَ اللَّهِ) يوسف گفت: پناه ميبرم بخدا از آنچه مرا بدان ميخوانى، يعنى يوسف با اين جمله هم امتناع خود را از آن عمل اظهار كرد و هم از خداى سبحان درخواست كرد تا او را در پناه خويش گيرد و از انجام كارى كه زليخا ميخواست محافظتش فرمايد.

(إِنَّهُ رَبِّي أَحْسَنَ مَثْوايَ) بيشتر مفسران گفته‌اند مرجع ضمير در «انه» همان شوهر زليخا و عزيز مصر است، يعنى عزيز شوهر تو مالك و صاحب اختيار من است كه بخوبى عهده‌دار تربيت و كفالت من شده و مرا گرامى داشته و مقام و منزلتم را