والا گردانيده است و من هرگز باو خيانت نخواهم كرد، و اينكه او را «رب» خوانده بدانجهت است كه يوسف در ظاهر بصورت بردگى در خانه او زندگى ميكرد. و بعضى گفته‌اند: ضمير بخداى تعالى بازگردد يعنى خداى سبحان پروردگار من است كه منزلتم را بالا برده و بمن احسان كرده و مقام نبوت بمن داده و هرگز نافرمانيش نكنم‌[1](إِنَّهُ لا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ) براستى كه ستمكاران رستگار نخواهند شد. و با اينجمله حقيقت ديگرى را گوشزد فرموده كه اگر من اينكار را بكنم ستمكار خواهم بود، و اين آيه دليل است بر اينكه يوسف حتى بفكر كار زشت و آن عمل قبيح هم نيفتاد، زيرا كسى كه بفكر چنين عملى بيفتد اينگونه سخن نميگويد.

[1]- بنظر مترجم وجه دوم- گذشته از اينكه با سياق آيات بعدى و معناى ظاهر آن مناسب- تر است، زيرا از آيه بعدى كه فرموده« لَوْ لا أَنْ رَأى‌ بُرْهانَ رَبِّهِ» و در آيه 100 نيز كه يوسف ميگويد:« قَدْ جَعَلَها رَبِّي حَقًّا وَ قَدْ أَحْسَنَ بِي ...» ميتوان استفاده و استشهاد كرد كه منظور از« رب» در اينجا نيز همان خداى تعالى است و فاعل« أحسن» نيز او است-. از اينها گذشته مفهومى كه وجه اول دارد قابل انتساب به پيغمبران الهى و يوسف نيست زيرا بحسب ظاهر معناى اول كه فرمود:

چون شوهر تو مربى من است و بمن نيكى كرده و منزلتم را والا گردانيده از اينرو من بدو خيانت نمى‌كنم ... مفهومش اين است كه اگر اين جهات نبود شايد اينكار را ميكردم ... با اينكه خداى سبحان ميخواهد با ذكر اين آيات دامن يوسف 7 را از هر گناه و نافرمانى بحر نحوى كه باشد پاك و مبرا سازد. و اللَّه اعلم. و جهات ديگرى كه وجه دوم را قريب بذهن ميكند.