و بدبختى باز دارد.(وَ شِفاءٌ لِما فِي الصُّدُورِ) و شفاى دردهايى است كه در سينه‌ها است. و «شفاء» از نظر معنا همانند دارو است كه براى برطرف ساختن بيمارى بكار ميرود. و بيمارى جهل و نادانى زيانبخش‌تر از بيمارى جسم است و درمانش نيز دشوارتر و طبيب آن نيز كمتر است، و بهمين نسبت شفاى از اين بيمارى هم مهمتر خواهد بود، و سينه هم كه جايگاه دل است بخاطر شرافت دل شريفترين جايگاه بدن است.

(وَ هُدىً) يعنى و راهنمايى است كه انسان را بمعرفت حق ميرساند.

(وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ) يعنى براى كسى كه بدان تمسك جويد و بمندرجاتش عمل كند نعمتى است، و اينكه تنها مؤمنان را به اين نعمت مخصوص داشت با اينكه قرآن كريم براى همه مردم پند و رحمت است، بدان جهت است كه از ميان مردم تنها مردمان با ايمان هستند كه از آن بهره‌مند و منتفع گردند.

ضمناً خداى تعالى در اين آيه قرآن كريم را بچهار صفت توصيف فرموده: موعظة، و شفاى دردهايى كه در سينه‌ها است، و هدايت، و رحمت.

(قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ) بگو اى محمد بزياده بخشى خدا و رحمت او.

(فَبِذلِكَ فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ) بهمين شادمان باشيد، زجاج گفته از نظر تركيب و اعراب «فبذلك» بدل از جمله‌(بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ ...) است و روى اين حساب منظور قرآن است، يعنى بايد مردم بوجود قرآن شادمان باشند زيرا اى اصحاب محمد اين قرآن براى شما بهتر از آن اموالى است كه اين مردمان كافر روى هم اندوخته ميكنند.

و رويهمرفته معناى آيه چنين است: اى محمد به اين مردمانى كه بدنيا دل خوش كرده و شادمان هستند، و بدان تكيه كرده و جمع‌آورى ميكنند، به اينها بگو: اگر خواستيد بچيزى دل خوش شويد و شادمان گرديد بفضل و رحمت خدا دلخوش شويد كه قرآن را بر شما نازل فرموده و محمد را بسوى شما فرستاده است، زيرا شما بوسيله آن دو ميتوانيد نعمت دائمى و جاويدانى را براى خود تحصيل كنيد كه بهتر از اين دنياى‌