تفسير:

(وَ يَسْتَنْبِئُونَكَ أَ حَقٌّ هُوَ) اى محمد از تو ميخواهند كه بدانها خبر دهى: كه آيا آنچه را از قرآن و احكام و نبوت خود آورده‌اى حق است يا نه؟ و جبائى گفته: يعنى حقانيت محشر و قيامت و عذاب را از تو ميپرسند.

(قُلْ إِي وَ رَبِّي إِنَّهُ لَحَقٌّ وَ ما أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ) بگو آرى بحق خدا كه آن حق است و شك و ترديدى در آن نيست و شما نمى‌توانيد از آن فرار كنيد. و اين سؤال و خبرگيرى آنها ممكن است حقيقتاً از روى اطلاع و تحقيق باشد، و ممكن است از روى استهزاء و مسخره انجام شده باشد.

(وَ لَوْ أَنَّ لِكُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ) ابن عباس گفته: يعنى هر كس كه بخدا شرك آورده و ديگرى گفته: يعنى هر كس ستم كرده بهر چيزى كه ستم ناميده شود.

(ما فِي الْأَرْضِ لَافْتَدَتْ بِهِ) يعنى هر چه مال داشته باشد آن را فدا دهد بخاطر وحشتى كه از ديدن عذاب بدو دست ميدهد.

(وَ أَسَرُّوا النَّدامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذابَ) و چون عذاب را بينند ندامت و پشيمانى خود را مخفى سازند، يعنى سران و بزرگان پشيمانى خود را از پيران و دون رتبه‌گان مخفى سازند. و برخى چون ابو عبيده و جبائى گفته‌اند: يعنى پشيمانى خود را آشكار و عيان سازند. ولى ازهرى گفته: اين معنى صحيح نيست، زيرا اسرار با سين بمعناى اظهار نيايد، و آنكه بمعناى اظهار آيد «اشرار» با شين است.

(وَ قُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ) و در آن هنگام از روى عدالت ميان آنها قضاوت شود.

(وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ) و در عقاب و كيفرى كه بدانها رسد هيچگونه ستمى به آنها نشود. زيرا اين كيفر را خود براى خويش خريدند.

امام صادق 7 فرموده: اينان در وقتى كه در دوزخ هستند پشيمانى خود را پنهان دارند تا مورد شماتت دشمنان واقع نشوند.

(أَلا إِنَّ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ) يعنى فرمانروايى آسمانها و زمين و آنچه در آن دو است از آن او است و هيچكس قادر نيست جلوى او را از فرود آوردن عذابى را كه‌