در آن گوسفندان قوم و ما گواه داورى كردن و حكم ايشان بوديم).

و مراد از حكم آنها (هُم- ضمير جمع) حكم داود و سليمان بوده و حتى كلمه «اخوة» در آيه كريمه:(فَإِنْ كانَ لَهُ إِخْوَةٌ)[1] (پس اگر باشد براى او برادرى ....) كه بر دو برادر حمل شده است. و اگر دو برادر باشد حكم شش يك بردن مادر هست.

4- آدم و حوا و وسوسه.

5- آدم و حوا و حيوانى كه شيطان بوسيله آن وسوسه كرد ولى بديهى است اين دو وجه ضعيف است.

(بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ)- بعضى از شما با بعضى ديگر دشمنيد يعنى آدم و فرزندانش با شيطان و نسلش دشمن همند.

اگر چه از طرف آدم چيزى كه سبب عداوت و دشمنى شود نبود ولى حسد و مخالفت شيطان با آدم اين دشمنى را ايجاد كرد، و دشمنى آدم با ابليس، ايمان و بعكس، دشمنى ابليس با آدم، كفر است.

«حسن» مى‌گويد: منظور از اين آيه، دشمنى ذريه آدم با فرزندان شيطان است و بديهى است اين جمله‌ها براى تحذير و بر حذر داشتن آنان است نه امر. چه خدا امر بدشمنى نميكند و فرمان، در باره هبوط و نزول است در حالى كه دشمنى نسبت بهم دارند.

و اما بنا بر آن وجه كه خطاب را متوجه آدم و حوا بدانيم پس مراد از اين دشمنى همان ناسازگارى ذريه آنهاست كه بعضى با بعضى ديگر خواهند داشت و اگر آدم و حوا مخاطب شده‌اند از اين جهت است كه آنها ريشه و اصل ذريه و فرزندان خود هستند.

(وَ لَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَ مَتاعٌ إِلى‌ حِينٍ‌)- براى شما در زمين قرار و آرامشى است و از آن بهره‌مند مى‌شويد تا زمان مرگ يا روز قيامت و يا تمام شدن عمرها (و هر

[1] آيه 11 از سوره نساء( 4)