نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 1 صفحه : 122
كه ما و هر مخلوق ديگرى هر چه ميداند همه و
همه از فيض تعليم و ياد دادن خدا است و گرنه كلمه(لا
عِلْمَ لَنا) (ما نميدانيم) در جواب سؤال كافى بود.
(إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ)
خدايا تو دانا و حكيم هستى، كلمه حكيم يا بمعناى عالم است و بنا بر اين از صفات
خدا است كه عين ذات بوده و از بى نهايت و تا بىنهايت بدان متّصف مىباشد و يا
بمعناى كسى است كه كارش متقَن و محكم و اساسى است كه بنا بر اين صفتِ فعل و كار
خدا ميگردد.
ابن عباس ميگويد فرق عليم با حكيم اين است كه عليم، كامل در دانش است
و حكيم كسى است كه كامل در عمل (كار) ميباشد. و اين آيه دلالت دارد كه همه علوم و
دانشها از خدا است
. [سوره البقرة (2): آيه 33]
(قالَ يا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمائِهِمْ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمائِهِمْ
قالَ أَ لَمْ أَقُلْ لَكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ
أَعْلَمُ ما تُبْدُونَ وَ ما كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ (33))
[ترجمه]
گفت آدم فرشتگان را بحقايق اين اسمها آگاه كن و چون آدم آگاهشان كرد
خدا بملائكه فرمود نگفتيم بشما من ميدانم غيب آسمانها و زمين را و آنچه آشكار و يا
نهان كنيد ميدانم (33)
شرح لغات
تبدون- آشكار ميكنيد و ابداء و اظهار و اعلان بيك معنى ميباشند.
تفسير
اين آيات خطاب به آدم است كه او ملائكه را به اسمهايى كه خدا بر او
عرضه داشت آگاه كند و مراد از اين اسمها را كه همان(بِأَسْماءِ هؤُلاءِ) است قبلًا گفتيم.
وقتى كه آدم اسمهاى همه چيز و منافع و ضررهاى آنها را براى ملائكه
بيان كرد خداوند بملائكه خطاب كرد و فرمود: «آيا نگفتم بشما كه من غيب آسمانها و
زمين را ميدانم( (إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ)) و آنچه در آن دو پنهان است و شما آنها را نميدانيد من ميدانم مانند
آنچه از نظر شما حاضر است.
(وَ أَعْلَمُ ما تُبْدُونَ وَ ما كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ) (و نيز آنچه را كه آشكار و يا پنهان كنيد ميدانم) در تفسير اين آيه
وجوهى بيان شده است:
نام کتاب : ترجمه مجمع البیان فی تفسیر القرآن (مترجم- بیستونی، محمد) نویسنده : الشيخ الطبرسي جلد : 1 صفحه : 122