اخبار


برگزارى مسينار تبيين حكم امام خمينى درباره سلمان رشدى‌
سمينار تبيين حكم حضرت امام خمينى - عليه الرحمة - در مورد مؤلف كتاب آيات شيطانى، با دعوت از اساتيد و طلاب حوزه، ائمه جمعه و ميهمانان خارجى در يازدهم اسفند ماه سال جارى در تهران تشكيل شد و سه روز ادامه يافت.
سخنرانان، ذيل عنوانهاى «فتاوى فقهاى سلف فريقين درباره موضوع حكم امام». «حكم امام خمينى از ديدگاه قضاء اسلامى و ابعاد حقوقى آن»، «مبانى قرآنى و روايى حكم حضرت امام خمينى» سخنرانى كردند و طى سه ميزگرد از مسائل مختلف اين موضوع بحث شد. اعلام برگزارى سمينار زبان فارسى و زبان علم‌
مركز نشر دانشگاهى اعلام كرد كه سمينارى تحت عنوان «زبان فارسى و زبان علم» در تاريخ 28 تا 30 ارديبهشت 1370 در تهران برگزار خواهد كرد.
اين مركز، ريز فهرست مباحث اين سمينار را در اختيار استادان زبان و ادبيات فارسى و محققان گذاشت. فهرست برخى از مباحث اين سمينار عبارت است از: الف) زبان علم: ويژگيهاى زبان علم، واژگان، ويژگيهاى صورى، تأثير مسائل اجتماعى بر علمى شدن زبان، تأثير متقابل پيشرفت علم و زبان بر يكديگر. ب) زبان فارسى: تاريخچه زبان فارسى به عنوان زبان علم، تجربه زبان فارسى به عنوان زبان علم، برخورد زبان فارسى با علم جديد، فرهنگستانهاى اول و دوّم، ويژگيهاى زبان فارسى، رسم الخط زبان فارسى به عنوان زبان علم. ج) زبان فارسى و زبان علم: بررسى ضرورت و امكان علمى كردن زبان فارسى، بررسى زبانى، بررسى ضرورت پذيرش زبان بيگانه علمى. د) چگونگى دستيابى به زبان علمى فارسى: غنى ساختن زبان فارسى، استفاده از شيوه‌ها جديد واژه سازى، استاندارد كردن واژه‌هاى علمى، استفاده از تجارب زبانهاى ديگر در راه افزايش امكانات زبان فارسى براى بيان علمى.
يادآورى مى‌شود كه مركز نشر دانشگاهى پيشتر دو سمينار ديگر درباره مسائل زبان و نثر فارسى برگزار كرد و مباحث سودمندى در آن ارائه گرديد كه سپس مقالات آن سمينار، در دو كتاب توسط آن مركز منتشر گرديد. گزارش چگونگى سمينار حاضر سپس در مجله آينه پژوهش درج خواهد شد. برگزارى سمينار كاربردى اطلاع رسانى‌
تولين سمينار كاربردى مراكز و سازمانهاى پژوهش فرهنگى و اطلاع رسانى به همّت سازمان مدارك فرهنگى انقلاب اسلامى در تاريخ اوّل تا سوم بهمن ماه سال جارى برگزار شد.
عناوين مقالات ارائه شده در اين سمينار عبارت بود از:
1- كاربرد اطلاعات در پژوهش. در اين مقاله ضمن بررسى ضرورت استفاده از اطلاعات در پژوهش، به مشكلات پژوهشگران نگريسته و پيشنهادهايى در رفع آن شده بود.
2- خدمات زيربنايى در نظام اطلاع رسانى كشور. چگونگى سازمان دهى اطلاعات و تشكيلات و اهميت آن در بهره برداريهاى پژوهشى، در اين مقاله بحث شده بود.
3- ضرورت اطلاع رسانى در حوزه‌هاى علميه. مقاله‌اى بود كه به ضرورت ايجاد سيستم اطلاع‌رسانى در حوزه‌هاى علميه اشاره داشت.
*111* 4- بى پشتوانگى تحقيقات در زمينه فرهنگ عمومى. مقاله‌اى بود در زمينه مفهوم تحقيقات و مفهوم فرهنگ عمومى و بازشناسى آن از فرهنگ خصوصى و چگونگى وضع قانون در فرهنگ عمومى.
5 - نقش ارتباط متقابل كتابخانه‌ها و مراكز اسناد در گسترش اطلاعات. روابط متقابل كتابخانه‌ها و عرضه اسناد در صنعت اطلاعات مورد توجه اين مقاله بود.
6- نقش گردش اطلاعات در مديريت كشور. اين مقاله به مقايسه بين منبع اطلاعات و ساير منابع مهم حياتى در زندگى انسان پرداخته بود.
7- بازيابى كامپيوترى اطلاعات. نگاه اين مقاله معطوف به بايگانيهاى اطلاعاتى و تجسس كامپيوترى و همچنين گذشته پايگاههاى اطلاعاتى بود.
8 - مبادله اطلاعات به مدد رايزنيهاى فرهنگى. مقاله‌اى بود كه ضمن توضيحاتى در چگونگى ارتباط بين جوامع فرهنگى، به علل ضعف مبادله اطلاعات نگريسته بود.
9- نقش وسائل ارتباط سمعى و بصرى. عنوان مقاله‌اى بود كه به نقش سازمان صدا و سيما و فعاليتهاى آن در اين مورد پرداخته بود.
10- نقش مجلات علمى در اطلاع رسانى. در اين مقاله به كميت و كيفيت مجلات علمى منتشره در كشور اشاره داشت و ضمن بررسى نقش و درصد افزايش آن، جايگاه اين گونه مجلات را در اطلاع‌رسانى برمى‌شمرد.
11- كتابخانه‌هاى كودكان و نوجوانان را جدى بگيريم. در اين مقاله ضمن ارائه گزارش اجمالى از وضعيت اين كتابخانه‌ها، به ضرورت توجه بيشتر به آن پرداخته شده بود.
12- گزارشى از فعاليتهاى بانك اطلاعات مركز مطالعات و تحقيقات اسلامى. در اين مقاله ضمن بررسى ضرورت و هدف تشكيل اين بانك، به بخشهاى متعدد و عملكرد هر يك از آنها اشاره شده بود.
13- آشنايى با مركز پژوهش و مطالعات فرهنگى بنياد مستضعفان و جانبازان. اين مقاله نگاهى به تاريخچه تشكيل اين مركز فرهنگى و طرحهاى كوتاه مدت و دراز مدت آن داشت.
در پايان جلسات سه روزه اين سمينار، حاصل بحث و بررسى كميسيونهاى پنجگانه آن با توجه به پيشنهادهاى ارائه شده به عنوان پيشنهادهاى نهايى سمينار، در جلسه اختتاميه چهارشنبه 3/11/69 در يازده بند قرائت شد.
مجموع پيشنهادها ارائه طريقى بود در جهت توجه هرچه بيشتر به اطلاع رسانى و هماهنگيهاى لازم براى كيفيت بهتر و كميت برتر آن در زمينه ذخيره سازى اطلاعات و ارائه خدمات به فرهنگ جامعه. برگزارى كنفرانس علوم قرآن‌
سومين كنفرانس تحقيقاتى علوم و مفاهيم قرآن همزمان با بعثت پيامبر گرامى اسلام - ص - و سالگرد پيروزى انقلاب اسلامى، تحت عنوان نقش قرآن در تمدن بشرى با پيام حضرت آيت اللَّه العظمى گلپايگانى در بهمن ماه سال جارى در قم برگزار گرديد.
در اين كنفرانس سخنرانان درباره حوزه‌هاى شيعه و قرآن، معيارهاى تمدن از ديدگاه قرآن، تأثير قرآن در رشد و توسعه علوم، قرآن و اهل بيت به ايراد خطابه پرداختند.
برگزار كننده اين كنفرانس دارالقرآن الكريم بود و در پايان، شركت كنندگان قطعنامه‌اى در هفت ماده صادر كردند. انتخاب كتابهاى ممتاز سال‌
هشتمين دوره كتاب سال جمهورى اسلامى ايران در بهمن ماه سال جارى برگزار شد. در اين دوره منحصراً كتابهايى مورد بررسى قرار گرفت كه براى اولين بار در سال 1368 منتشر شد. در همين سال مجموع كتابهاى منتشر شده 7964 عنوان بوده و از اين تعداد 2466 عنوان چاپ اول محسوب مى‌شوند كه از سوى هيأت داوران مورد بررسى قرار گرفته‌اند.
*112* با مقايسه آمار كتابهاى منتشر شده در سالهاى پيش و كتابهاى برگزيده در اين دوره روشن مى‌شود كه در سال 1368 كتاب هم از نظر كيفى و كمّى رشد و جهش قابل توجهى داشته است.
مجموع كتب مورد بررسى در دوره هشتم به تفكيك موضوع در جدول زير مندرج است: 1- كليات‌
تأليف ترجمه تصحيح جمع‌
كليات روش تحقيق 2 - - 2
كتابشناسى و فهرست 22 1 - 23
علوم كتابدارى 1 3 - 4
دائرة المعارفها و فرهنگها 29 10 - 39
روزنامه نگارى - 1 - 1
2- فلسفه‌
كليات 4 1 - 5
فلسفه غرب و شرق 1 4 - 5
فلسفه اسلامى 3 2 - 5
فلسفه اخلاق 1 2 - 3
منطق 3 1 - 4
روانشناسى 19 62 - 81
3- دين‌
- كليات‌
- دين اسلام‌
كليات‌
علوم قرآنى و تفسير 30 14 - 44
سيره معصومين 21 3 1 25
حديث و رجال 24 8 8 40
فقه و اصول 42 6 4 52
كلام و فرق 39 5 3 47
اخلاق 26 4 4 34
عرفان 8 1 4 13
ساير اديان 3 4 - 7
4- علوم اجتماعى‌
كليات 2 3 - 5
جامعه شناسى 18 7 - 25
مردم‌شناسى، قوم شناسى 6 2 - 8
جمعيت شناسى 3 - - 3
آمار 4 6 - 10
علوم سياسى 40 61 - 101
اقتصاد 14 20 - 34
حقوق 15 2 - 17
مديريت 12 7 - 19
آموزش و پرورش 10 14 - 24
بازرگانى و حسابدارى 8 4 - 12
فرهنگ عامه 4 1 - 5
5- زبان‌
زبان‌شناسى عمومى 3 2 - 5
زبان فارسى 7 - - 7
زبانهاى باستانى ايران - 1 - 1
بررسيهاى لهجه‌اى 1 - - 1
زبان عربى 15 - - 15
زبانهاى ديگر 22 4 - 26
6- علوم خالص‌
كليات - 4 - 4
رياضيات 17 47 - 64
*113* نجوم 1 4 - 5
فيزيك 12 13 - 25
شيمى 9 10 - 19
زمين شناسى 1 9 - 10
زيست شناسى 3 9 - 12
7- علوم عملى‌
- كليات‌
- علوم پزشكى‌
پزشكى 75 85 - 160
دامپزشكى 1 1 - 2
دندانپزشكى 4 3 - 7
داروسازى 4 4 - 8
بهداشت 6 10 - 16
- فنى و مهندسى‌
مواد 4 3 - 7
برق 10 34 - 44
مكانيك 7 13 - 20
عمران 27 10 - 37
صنايع 6 3 - 9
- كشاورزى و دامپرورى 14 20 - 34
8 - هنر
كليات 6 3 - 9
معمارى 4 2 - 6
نقاشى 7 12 - 19
خوشنويسى و هنرهاى تزيينى 9 3 - 12
هنرهاى نمايشى 18 13 - 31
موسيقى 5 3 - 8
ورزش 18 19 - 37
9- ادبيات‌
- كليات 10 4 - 14
- ادبيات فارسى‌
تاريخ و نقد 34 4 6 44
متون قديم 1 - 16 17
نثر معاصر (رمانهاى تأليفى) 45 10 2 57
شعر معاصر 73 2 - 75
- ادبيات عربى‌
-ادبيات زبانهاى ديگر (رمانهاى ترجمه) - 82 - 82
- ادبيات كودكان و نوجوانان 209 91 - 300
10- تاريخ و جغرافيا
- تاريخ‌
كليات 2 1 - 3
تاريخ اسلام و ملل اسلامى 9 3 - 12
تاريخ ايران 65 10 - 75
تاريخ جهان 2 16 - 18
باستانشناسى 1 1 - 2
سفرنامه 6 4 - 10
زندگينامه 28 5 - 33
- جغرافيا
كليات 4 - - 4
جغرافياى طبيعى و انسانى 2 - - 2
*114* جغرافياى ناحيه‌اى 6 2 - 8
***
جمع كتاب بررسى شده 2113
جمع كتاب محذوف 353
2466
ارزيابى كتب را قريب به سيصد نفر از اساتيد معظم و طراز اول حوزه علميه قم، شوراى عالى انقلاب فرهنگى، دانشگاههاى تهران، مشهد، صنعتى شريف، صنعتى اميركبير، علم و صنعت، شهيد بهشتى، تربيت مدرس، علامه طباطبائى، امام صادق (ع)، مركز نشر دانشگاهى، مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگى، مؤسسه تحقيقات آفات و بيماريهاى گياهى، بانك مركزى ايران و ديگر صاحبنظران علمى و فرهنگى به عهده داشته‌اند.
از ميان صدها كتاب بررسى شده، كتابهاى ذيل به عنوان كتابهاى ممتاز سال شناخته شد و از پديد آورندگان آن قدردانى شد.
1. المعجم الاحصائى لالفاظ القرآن الكريم. تأليف و تحقيق دكتر محمود روحانى.
2. نهج البلاغة. ترجمه دكر سيد جعفر شهيدى.
3. منية المريد فى ادب المفيد و المستفيد. تحقيق رضا مختارى.
4. شرح حكمت متعاليه اسفار اربعه. تأليف آيت اللَّه عبداللَّه جوادى آملى.
5. الأغانى. ترجمه و تلخيص و شرح از مرحوم دكتر محمد حسين مشايخ فريدنى.
6. فلسفه كانت. ترجمه عزت اللَّه فولادوند.
7. درآمدى به منطق جديد. تأليف ضياء موحد.
8.حقوق اساسى و نهادهاى سياسى. (جلد اول). تأليف دكتر ابوالفضل قاضى.
همچنين چند كتاب ديگر در رشته زبان، علوم خالص، علوم عملى و ادبيات به عنوان كتاب سال برگزيده شد. درگذشت‌ حجت الإسلام و المسلمين آقاى حاج شيخ مصطفى زمانى
نويسنده سختكوش و پرسوز حضرت حجت الإسلام و المسلمين آقاى حاج شيخ مصطفى زمانى در صبحگاه روز اوّل اسفند 1369 زندگى را بدرود گفت.
مرحوم زمانى در بيستم شعبان سال 1353 در نجف آباد اصفهان به دنيا آمد و در همان ديار باليد و رشد كرد. وى درسهاى ابتدايى حوزوى را همراه با كسب و كار و تلاش در زادگاه خويش و با هدايت و راهنمايى مرحوم آيت اللَّه شيخ ابراهيم رياضى فرا گرفت. آنگاه براى تكميل علوم اسلامى به حوزه علميه قم وارد شد و درسهاى سطوح را در محضر حضرات آيات آقايان ستوده، حسين نورى، مصطفى اعتمادى، على مشكينى و آيت اللَّه العظمى منتظرى فرا گرفت. آنگاه به مدّت دو سال از محضر پر فيض مرحوم آيت اللَّه العظمى بروجردى بهره‌مند گرديد و متجاوز از هشت سال در حوزه درس حضرت امام خمينى - رضوان اللَّه عليه - شركت كرد و بحث مكاسب آن بزرگوار را تقرير نمود.
وى در كشاكش هجوم فرهنگى استعمار و استبداد عليه ارزشهاى اسلامى در جلسات اسلام‌شناسى مرحوم شهيد دكتر محمد مفتح كه از جريانهاى راهگشاى فرهنگى بود، سختكوشانه شركت كرد و دو كتاب زيبا و بسيار مؤثر ابراهيم بت شكن يا قهرمان توحيد و كودك نيل يا مرد انقلاب را نگاشت. و ترجمه الشيعة و الحاكمون را با عنوان شيعه و زمامداران خودسر با مقدمه‌اى شورانگيز و پرهيجان در همين دوره منتشر كرد. با تعطيلى اين مجمع شعله‌هاى فروزان تعهد و ايثار در آن خدمتگزار هوشمند فروكش نكرد و با مشورت و رايزنى با تنى چند از عالمان حوزه در اسفند ماه سال 1349، سالنامه پيام اسلام را بنياد گذارد و با همت و هميارى گروهى از فاضلان، افزون بر سالنامه پيام اسلام، به اقدام و نشر دهها اثر سودمند و رهگشا همت گمارد.
*115* اين مركز زمينه ارتباط بسيار گسترده مرحوم زمانى را با نسل جوان فراهم مى‌آورد و گشاده رويى و ايثارگرى و توجه شگرف او به مشكلات آنان و پاسخهاى مناسب در جهت گشودن عقده‌ها و گرههاى زندگيشان از او ملجأى مى‌سازد كه روزانه دهها نامه از نقاط مختلف به ساختمان بى رياى پيام اسلام سرازير مى‌شود. در شهرها و آباديها معلمان و دبيران بسيارى با راهنماييهاى اين استاد دلسوز و ياريهاى بى دريغ او، هدايت نسل جوان را به دست مى‌گيرند و با ارائه كتاب و پاسخ به سؤالهاى آنان در هدايت آنها مى‌كوشند.
آشنايى عميق او با دردها و رنجها و مشكلات مردم باعث شده بود تا مرحوم زمانى بخش عظيمى و گاه تمام حق التأليف كتابهايش را براى خريدن و اهداء كردن كتاب به كتاب خانه‌ها و افراد جستجوگر نيازمند اختصاص دهد. اطلاع از چگونگى ارتباط آن مرحوم با دردها و مشكلات و گرهها نشانگر آن است كه او هرگز سطرى و جزوه‌اى و كتابى را بدون توجه به آنچه ياد شد ننگاشته و چنان بسيارى فارغ از دردها و مشكلات جامعه، به تحقيقات انتزاعى نپرداخته بود. او گندم نمايى و جو فروشى نمى‌كرد و با نثرى ساده و بى پيرايه براى مخاطبانى كه برگزيده بود و دردمندانى كه احساس كرده بود از سر درد و سوز مى‌نوشت و فضل فروشى را براى داعيه داران آن وا مى‌نهاد. براى تربيت فاضلانى كارآمد كه بتوانند قلم به دست بگيرند و براى گسترش آرمانهاى مقدس تلاش كنند، از هيچ كوششى دريغ نمى‌ورزيدند. او اهل رزم بود، و گريزان از بزم. رزمى در تمام ابعاد. از اين روى در راه هدفش نه از گرفتار آمدن در بند دژخيمان هراسى به دل راه مى‌داد - كه بارها گرفتار آمد - و نه از درگيرى با متحجران و نه از حسادت ورزى حسودان.
او براى نوشتن از جان مايه مى‌گذاشت و با همه وجود مى‌نوشت. بدين سان بيش از چهل اثر از خود بر جاى نهاد كه برخى از آنها بيش از بيست بار به چاپ رسيده است. و اين همه در كنار پاسخهاى هزاران نامه دردمندان و جستجوگران بود كه روزانه شخصاً به پاسخ آنها مى‌پرداخت.
شمارى از آثار وى بدين قرار است:
اسلام و خدمات اجتماعى، نقش كليسا در ممالك اسلامى، شيعه و زمامداران خودسر، اسلام و تمدن جديد، ترجمه و تفسير نهج البلاغه، ترجمه ديوان منسوب به امام على(ع)، مذهب و رهبر ما، نقشه‌هاى استعمار و نقشه‌هاى شوم، قصه‌هاى قرآن، دوستى‌هاى تلخ و شيرين، وسواس: پيدايش، رشد و درمان، على بن ابيطالب پيشواى مسلمين، حدود خسارات جهان و انحطاط مسلمين.

شايسته است دوستان و همراهان آن بزرگوار مشعل فروزان «پيام اسلام» را روشن بدارند و در جهت تداوم هدف آن مرحوم بجدّ بكوشند.
*116* به دنبال چاپ نقدكتاب «مردان علم در ميدان عمل» در شماره سوّم اين مجله، جوابيه زير نوشته مؤلف كتاب مذكور به دفتر مجله رسيد. از آنجا كه نويسنده جوابيه طى نامه جداگانه‌اى تأكيد كرده‌اند كه «عيناً و بدون دخل و تصرف» درج شود، لذا بدون اصلاح و ويرايش - با حذف قسمتهايى كه متضمّن نقدِ نقد نبوده و لحنى گزنده و آميخته به ناسزا داشته - عيناً در ذيل مى‌آيد. تقاضا مى‌شود خوانندگان به هنگام خواندن اين جوابيه، اصل نقد مردان علم را در پيش رو داشته باشند. روشن است كه حق جناب اميرى در پاسخ به اين نقدها محفوظ است. لازم به يادآورى است كه مؤلف محترم كتاب، پاسخ نقد را با عنوان «نگاهى به يك نقد چاروادارى»! فرستاده بودند. آينه پژوهش‌