هر از گاهى، بعضى از علما ندايى سر مى‌دادند و دعوت به فتح باب اجتهاد و شكستن حصارى كه گرد اجتهاد كشيده شده بود، مى‌كردند؛ ولى با طرد و سركوب حكّام و مخالفت افكار جمهور علماى پيرو مذاهب چهارگانه مواجه مى‌شدند.

اين عوامل، مهمترين سبب ركود و جمود اين مذاهب شد و مردم مجبور شدند كه براى تقليد احكام شرعى به علمايى كه صدها سال پيش در گذشته بودند رجوع كنند.

شاخصه‌هاى فقه اهل بيت(ع)

از مجموع مطالبى كه گذشت، مى‌توان شاخصه‌هاى اساسى مكتب فقهى اهل‌بيت(ع) را بدين ترتيب خلاصه كرد:

شاخصه نخست: تكيه بر بيان شرعى متبلور در كتاب و سنت شريف به عنوان دو منبع اساسى استخراج حكم شرعى در هر باب و هر مسأله‌اى ؛ زيرا اين دو منبع از هر جهت كامل بوده و تا ابد پاسخگوى نيازهاى فقهى انسان در همه ابعاد عمومى و خصوصى زندگى او مى‌باشند.

شاخصه دوم: سنت شريف، فقط در صورتى حجت است كه از معصوم يعنى پيامبر اكرم(ص) و ائمه دوازده‌گانه صادر شده باشد.

شاخصه سوم: سنت شريف بايد شرعاً با حصول قطع و يقين يااز طريق حجت شرعى مانند خبر ثقه يا خبر موثق اثبات شود، و همين حجيت شرعى بايد با قطع و يقين اثبات شده باشد. در حجيت خبر، شرط نيست كه راوى آن امامى باشد، از اين رو اجماع فقهاى شيعه براين است كه به روايات پاره‌اى از راويان عامه كه در طريقِ سند روايات معصومين(ع) واقع شده‌اند و افرادى موثق و راستگو بوده‌اند مانند غياث بن كلوب بجلى، طلحة بن زيد نهدى شامى، حفص بن غياث نخعى، اسماعيل بن ابى زياد سكونى شعيرى، عمل شود.

شاخصه چهارم: قول و رأى هيچ صحابى اعتبار شرعى ندارد مگر آن كه ثقه بوده واز