شخص گناهکار، همچنان بر رفتار خود اصرار ورزيد، مراحل و مراتب ديگري پيش مي‏آيد.

3. برخورد اجتماعي با توطئه ‏ها

گاه فضاي فرهنگي حاکم بر جامعه اين‌گونه نيست و انجام تکليف واجب، ارزش، و ترک آن، ضد ارزش تلقي نمي‏شود و گناهکاران هيچ شرم و حيايي از ارتکاب گناه و معصيت به خود راه نمي‏دهند. تا آنجا که با جسارت به گناه اقرار مي‏کنند و اگر به آنها گفته شود براي اجراي احکام، زحمت‌هاي زيادي کشيده شده، آشکارا خواهند گفت که ما احکام اسلام را نمي‏خواهيم. در چنين فضاي فرهنگي‏اي تظاهر به مخالفت با اسلام، زشتي خود را از دست داده است. شرايط حاکم بر جامعه عصر امام حسين(عليه السلام) نيز اين‏گونه بود: احکام قطعي اسلام ترک مي‏شد؛ حدود الهي تعطيل شده بود و کسي که از سوي معاويه نامزد خلافت بر مسلمانان شده بود، آشکارا شراب مي‏خورد و به اين کار تظاهر مي‏کرد.[1] در چنين اوضاعي احکام اسلامي، يکي پس از ديگري انکار مي‏شد و براي اندک مخالفتي با حکومت، به‌آساني خون مسلمانان بر زمين مي‏ريخت. نهي از منکر و موعظه نيز سودي نداشت. از همين روی امام ‏حسين(عليه السلام) فرمود: فَعَلَي الإسلامِ السَّلامُ إذ قَد بُلِيَتِ الاُمَّه بِراعٍ مِثلَ يَزيد؛[2] «وقتي که مردم به حاکمي مثل يزيد مبتلا شوند، بايد فاتحه اسلام را خواند». البته در اواخر