فصل دوم:

خاستگاه حق

طرح بحث

اصلى‏ترين بحثى كه دربارة حقوق از ديدگاه اسلام و همچنين ساير مكاتب حقوقى مطرح مى‏شود اين است: حق چيست؟ چگونه پديد مي‌آيد؟ منشأ و خاستگاه حق چيست؟

حقوقي مي‌پذيرند كه بشر حقوقى دارد. هر انسانى با هر اعتقاد و فكر و مذهب و فلسفه‏اى، در هر جامعه‏اى که زندگى مى‏كند، حقوقى نظير حق حيات، حق مسكن، حق مالکيت، حق كار كردن و امثال آنها را براي خود و ديگران قائل است. پس در اصل وجود حقوق بشر اتفاق نظر وجود دارد. آنچه مورد بحث و گفت‌وگوست، اين سؤال مهم فلسفة حقوق است: حقوق بشر از كجا پيدا مى‏شود؟ ملاك اينكه كسى بر ديگرى حقى پيدا مى‏كند، چيست؟

در علوم تجربى كه با امور عينى سر و كار دارد، اگر بخواهند درستى يا نادرستى قضيه و گزاره‏اى را بدانند، از روش تجربه استفاده مي‌کنند. مثلاً براي اثبات اين ادعا که آب در صد درجه حرارت به جوش مى‏آيد، مقدارى آب را در معرض حرارت قرار مى‏دهند تا مشخص شود که آب در صد درجه به جوش مى‏آيد يا خير. اثبات درستي يا نادرستي