مقعّر و سومى زرد و صاف ببيند، و حقيقت هم چيزى جز اين تصويرها نيست و تصويرها هم كه بالبداهه مختلفند، پس حقيقت نيز به تبع آنها مختلف مى‌شود. روشن است كه اين تفسير از پلوراليسم با تفسير آن به صراط هاى مستقيم به سوى حقيقت واحد، تفاوت دارد.

تفسير سوم از پلوراليسم هم اين است كه حقيقت يا باطل بودن هر يك از گزاره هاى يك دين يا يك علم را به طور جداگانه در نظر نگيريم، بلكه درباره مجموع گزاره هاى آن به صورت يك جا قضاوت كنيم؛ مثلاً وقتى سئوال مى‌كنيم مذهب شيعه حق است يا باطل، مجموعه اعتقادات شيعه با هم مورد نظر باشد. بر اساس اين تفسير از پلوراليسم نمى‌توانيم به حق يا باطل بودن هيچ دينى حكم كنيم، زيرا تمامى اديان، هم مشتمل بر گزاره هاى درست و هم مشتمل بر گزاره هاى خطا و باطل هستند. به عبارت ديگر، همه اديان هم حقند و هم باطل، حق هستند به اعتبار برخى از محتواى آن و باطلند به اعتبار برخى ديگر از محتواى آن. پس چون هر مذهبى، مجموعه‌اى از اعتقادات و افكار و احكام و ارزش هاى راست و دروغ و حق و باطل است، بنابراين همه اديان از ارزش مساوى برخوردارند و هر كدام را كه بگيريم تفاوتى نمى‌كند.

نظريه وحدت حقيقت در حوزه معرفت دينى

در مقابل تفكر پلوراليسم دينى ـ با تفسيرهاى مختلف آن ـ گرايش ديگر اين است كه بگوييم مجموعه‌اى از گزاره هاى دينى وجود دارند كه همگى درست و حقيقتند و اعتقاد به گزاره هاى مخالف آنها، باطل محض است. اين نظريه معتقد است كه حقيقت واحد است و نسبت به اين شخص و آن شخص، اين جامعه و آن جامعه، اين زمان و آن زمان هيچ تفاوتى نمى‌كند. بر اساس اين گرايش، ما مى‌توانيم مجموعه‌اى از اعتقادات و ارزش ها و احكام داشته باشيم