پاي نهاد و با اختيار راه خداوند را برگزيد و در مسير بندگي او حرکت کرد، به تعالي و کمال مي‌رسد. تمايلات شيطاني، از آن روي که مبارزه با آنها زمينة حرکت در راه خدا و رسيدن به مقام قرب الاهي را فراهم مي‌آورد، نعمت به شمار مي‌آيند. اگر عامل شهوت در انسان نمي‌بود و فراروي او راهي جز به سوي خدا قرار نداشت، ارزش و عظمت انسان شناخته نمي‌شد. ارزش و کمال انسان در اين است که داراي دو جهت و دو مسير باشد، و با انتخاب صحيح خويش راه خداوند و تعالي را برگزيند. از اين روي، بايد خداوند را به خاطر تمايلات و عوامل گوناگوني که در ما قرار داد و حتي براي آفرينش شيطان شکر کنيم، چون اگر شيطان و وسوسه‌هاي شيطاني نمي‌بود، اوليا و دوستان خدا به آن مقامات عالي و الاهي نمي‌رسيدند؛ چه، آنان از رهگذر مخالفت با شيطان و مبارزه با وسوسه‌هاي شيطاني به تعالي و کمال رسيدند.

عوامل هدايت انسان به کمال و تعالي

خداوند در انسان انگيزه‌ها و تمايلاتي قرار داده که اگر مهار نشوند او را به گناه و سقوط سوق مي‌دهند، و در مقابل آنها عواملي وجود دارند که آدمي را به کمال و سعادت سوق مي‌دهند. اين عوامل فزون‌تر و قوي‌تر از عوامل سوق‌دهنده به گناه‌اند. از جملة اين عوامل فرشتگان و حاملان عرش الهي‌اند که پيوسته براي مؤمنان از خداوند درخواست بخشش و مغفرت مي‌کنند:

الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَيُؤْمِنُونَ بِهِ وَيَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَّحْمَةً وَعِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تَابُوا وَاتَّبَعُوا سَبِيلَكَ وَقِهِمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ؛[1] آنان که عرش را حمل مي‌کنند و آنان که گرداگرد آن‌اند، پروردگارشان را همراه با سپاس و ستايش به پاکي ياد مي‌کنند و به او ايمان