نام کتاب : حدیث حوزه نویسنده : حدیث حوزه جلد : 5 صفحه : 72
مضامين صحيح باشند، نيز ميپذيرند. ايشان معتقدند اگر
روايات غيرفقهي، از جمله رواياتي كه در تأويلات عرفاني كاربرد فراواني دارند،
داراي مضامين عالي باشند، ميتوان پي برد كه از اهلبيت : صادر شدهاند. ايشان دربارة كاربرد اصطلاحات عرفاني كه در لسان
اهل آن فراوان استعمال ميشود، فرمودهاند:
همة اشخاصي كه بعدها اين اصطلاحات را به كار بردهاند،
فهميده و نفهميده از قرآن و حديث گرفتند و ممكن است كه اصل سندش هم درست ندانند؛
البته به حقيقتش هم كم آدمي است كه ميتواند پي برد، تا چه رسد به اينكه ذائقة
روح بچشد اين را. چشيدن ذائقه، يك مسئله فوق اين مسائل است.[171]
این رویه از ویژگیهای
تأویل عارفان است. دأب عارفان آن است که به احادیثی استناد و
اتکا میکنند که از طریق شهود و یقین قلبی، به
نورانیت و اصالت آن دست یافتهاند؛ از اینرو، روش
استنادی عرفا با آنچه نزد فقیهان و محدثان ملاک عمل است، متفاوت است و
لذا بسیاری از احادیث نقلشده در منابع عرفانی، مرسل به
حساب میآیند. روش عرفا در تصحیح حدیث، مبتنی بر
حصول یقین قلبی از هر طریق است. یکی از
این طرق، شنیدن مستقیم و بیواسطه از معصوم : است. از اینرو، عارف
همانند کسی است که حدیث را بدون واسطه و مستقیماً از معصوم
شنیده است. این همان چیزی است که مبناي ابنعربی در
کتاب فتوحات مكيه در بررسي بسیاری از روایات قرار گرفته است.
او صرفاً حدیثی را که از طریق کشف و شهود صحیح بداند نقل
میکند، گرچه از طریق صحیح نباشد.[172]
ابنعربی معتقد است که چه بسا حدیث
ضعیفی به دلیل ضعیفبودن سندش، به سبب
فرومایگی فردی که در سلسلة راویان آن قرار دارد، وانهاده
میشود، در حالی که در واقع صحیح بوده است و چه بسا این
فرد در این حدیث راستگو بوده و در آن وضعی صورت نداده است،
ولی محدث، آن حدیث را فقط به دلیل عدم اطمینان به سخن او
مردود میشمارد.[173]
فیض کاشانی در مقدمة تفسيرش، بر احاديث
فراواني كه از ديگر فرق وارد شده،