امّت وسط---) امّت، امّت اسلام، ويژگى‌هاى امّت اسلام، اعتدال‌

امّ ايّوب انصارى‌

دختر قيس بن عمرو انصارى و همسر ابوايّوب‌ [1] كه پس از هجرت پيامبر (ص) به مدينه ميزبان آن حضرت بودند. [2] برخى از مفسّران از وى و همسرش در شأن نزول آيه 12 سوره نور و قصّه افك ياد كرده‌اند كه على‌رغم شنيدن شايعات نامربوط به همسر پيامبر (ص) گمان بد نبردند و حتّى آن را تكذيب كردند. [3]

امّ‌جميل‌

امّ‌جميل، كنيه همسر ابولهب و اسمش ارْوى است. وى دختر حرب‌بن‌اميّه و خواهر ابوسفيان است. [4]

تحقير امّ‌جميل‌

1) امّ‌جميل، مورد تحقير خداوند:

فى جيدها حبل مّن مّسد. [5]

مسد (111) 5

سخن‌چينى امّ‌جميل‌

2) امّ‌جميل، زنى سخن‌چين و آتش‌افروز:

وامرأته حمّالة الحطب. [6]

مسد (111) 4

سرزنش امّ‌جميل‌

3) امّ‌جميل، مورد نكوهش خداوند:

سيصلى‌ نارا ذات لهب‌* وامرأته حمّالة الحطب‌* فى جيدها حبل مّن مّسد. [7]

مسد (111) 3- 5

كيفر امّ‌جميل‌

4) عذاب امّ‌جميل با آتش شعله‌ور دوزخ در حال هيزم‌كشى و داشتن گردن‌بندى بافته شده از ليف خرما:

سيصلى‌ نارا ذات لهب‌* وامرأته حمّالة الحطب‌* فى جيدها حبل مّن مّسد. [8]

مسد (111) 3- 5

[1] الاصابة، ج 8، ص 362؛ تهذيب التّهذيب، ج 12، ص 408.

[2] دايرةالمعارف تشيّع، ج 2، ص 493.

[3] جامع‌البيان، مج 9، ج 18، ص 284؛ تفسير قرطبى، ج 12، ص 135.

[4] التفسير المنير، ج 30، ص 456؛ التحريروالتنوير، ج 30، ص 605.

[5] وصف «امّ‌جميل» به داشتن گردن‌بندى از ليف خرما، به منظور تحقير او است. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)

[6] بنا بر قولى مقصود از «حمّالة الحطب»، سخن‌چينى است. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)

[7] وصف همسر ابولهب به هيزم‌كشى و داشتن گردن‌بندى از ليف خرما، با توجّه به جايگاه اجتماعى او براى نكوهش او است. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)

[8] برداشت بر اين اساس است كه «وامرأته» عطف به ضمير فاعلى «سيصلى‌» و «حمّالة الحطب» و «فى جيدها حبل من مسد» بيان حال وى باشد. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)