گردن‌بند امّ‌جميل‌

5) امّ‌جميل، داراى گردن‌بندى از ليف خرما:

وامرأته حمّالة الحطب‌* فى جيدها حبل مّن مّسد.

مسد (111) 4 و 5

6) گرفتار شدن امّ‌جميل به عذاب شعله‌ور دوزخ با داشتن گردن‌بندى از ليف خرما:

وامرأته حمّالة الحطب‌* فى جيدها حبل مّن مّسد. [1]

مسد (111) 4 و 5

هيزم‌كشى امّ‌جميل‌

7) هيزم‌كشى امّ‌جميل براى ريختن خار در راه پيامبر (ص):

وامرأته حمّالة الحطب فى جيدها حبل مّن مّسد. [2]

مسد (111) 5

8) ترسيم عذاب امّ‌جميل در دوزخ، به صورت زنى هيزم‌كش:

وامرأته حمّالة الحطب. [3]

مسد (111) 4

ام حبيبه بنت‌ابى‌سفيان‌

ام حبيبه (رمله) بنت ابى سفيان، از مهاجران حبشه و همسر پيامبر (ص) است. [4] برخى مفسّران، نزول آيه 7 ممتحنه (60) را درباره ازدواج پيامبر (ص) با وى دانسته‌اند كه سبب مودت بين حضرت و ابوسفيان شد. [5] ذيل آيات 28 و 29 [6] و 51 احزاب نيز كه به زنان رسول خدا مربوط مى‌شود، از وى ياد شده است. [7]

امّ حَكم‌

امّ حَكم، دختر ابوسفيان و همسر عياض‌بن‌غنم فهرى است. [8] براساس نقلى، آيه 11 ممتحنه (60) در پى امتناع وى ازهجرت به‌مدينه وارتدادش نازل‌شد كه شوهرش او را رها كرد و مهريّه‌اش را از بيت‌المال طلبيد. [9]

امداد

امداد به معناى يارى رساندن در نيكى يا در بدى، [10] يارى كردن و يارى دادن، [11] مال بخشيدن به كسى و

[1] «وامرأته» عطف بر ضمير فاعلى «سيصلى‌» است كه در آيه پيشين وجود دارد.

[2] در شأن نزول آيه نقل شده است: امّ‌جميل براى آزار پيامبر (ص) در راه حضرت، خار و خاشاك مى‌ريخت. (مجمع‌البيان، ذيل آيه)

[3] برداشت مزبور، بر اين اساس است كه «وامرأته» عطف به ضمير فاعلى «سيصلى‌» و «حمّالة الحطب»، بيان تجسّم عمل دنيايى وى در دوزخ باشد.

[4] أنساب‌الأشراف، ج 1، ص 227.

[5] النكت والعيون، ج 5، ص 519؛ الدّرّالمنثور، ج 8، ص 130.

[6] مجمع‌البيان، ج 7- 8، ص 554.

[7] جامع‌البيان، مج 12، ج 22، ص 31؛ روض‌الجنان، ج 16، ص 8.

[8] . المغازى، ج 2، ص 633.

[9] تفسير ابن‌ابى‌حاتم، ج 10، ص 3350؛ روض‌الجنان، ج 19، ص 168.

[10] لغت‌نامه دهخدا.

[11] فرهنگ فارسى معين؛ فرهنگ لاروس.