[1] . مطابق شأن نزول، اين آيه در مورد افرادى چون عمارنازل شده
است. (مجمع البيان، ج 5-/ 6، ص 556؛ معالم التنزيل، بغوى، ج 3، ص 79).
[2] . بنا بر اين احتمال كه مرجع ضمير فاعلى «قال» حضرتلوط عليه
السلام باشد. (مجمع البيان، ج 7-/ 8، ص 440).
[3] . از ابوبكر رازى نقل شده است كه در آيه شريفه تقديراست؛ يعنى
«حتى يسلموا و يهاجروا» چون هجرت در راه خدا ممكن نيست، مگر بعد از اسلام آوردن.
(التفسيرالكبير، ج 4، ص 170).
[4] . ابن عباس گفته: معناى آيه چنين است كه ابراهيم عليه السلام
گفت: من به سوى پروردگارم هجرت مىكنم از ديار كفر و به آنجا مىروم كه خدا مرا
امر كرده است و آن سرزمين مقدس است. (مجمع البيان، ج 7- 8، ص 704)