24. يهوديّت و نصرانيّت، فاقد صبغه الهى:

وَ قالُوا كُونُوا هُوداً أَوْ نَصارى‌ تَهْتَدُوا قُلْ بَلْ مِلَّةَ إِبْراهِيمَ حَنِيفاً وَ ما كانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ‌ صِبْغَةَ اللَّهِ وَ مَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبْغَةً وَ نَحْنُ لَهُ عابِدُونَ.

بقره (2) 135 و 138

نيز--) همين مدخل، اهل‌كتاب و صبغةاللّه‌

يهوديّت و صبغةاللّه‌

--) همين مدخل، نصرانيّت و صبغةاللّه‌

صحابه‌

صحابه جمع صاحب است. [1] صاحب به ملازم گفته‌ مى‌شود؛ انسان باشد يا حيوان، زمان باشد يا مكان ... و عرفاً صاحب به كسى گفته مى‌شود كه ملازمت و همراهى او با كسى زياد باشد. [2] در تعريف صحابه، چند ديدگاه وجود دارد: 1. صحابى كسى است كه يك يا دو سال پيامبر صلى الله عليه و آله را درك كرده و در يك يا دو غزوه، آن حضرت را همراهى كرده باشد. 2. هر فرد بالغى كه پيامبر صلى الله عليه و آله را ديده و از روى درك و فهم خودش دين اسلام را پسنديده و مسلمان شده باشد، صحابى است؛ گرچه مدّت زمان همراهى او با پيامبر صلى الله عليه و آله ساعتى از روز باشد. 3. هر شخصى كه مصاحب آن حضرت بوده، چه يك ماه چه يك روز، چه يك ساعت، همين كه او را ديده باشد، صحابى است. 4. در عرف، صحابى به كسى اطلاق مى‌شود كه مدّت زمان زيادى مصاحب پيامبر صلى الله عليه و آله بوده باشد. [3] در اين مدخل معناى‌ اخير مورد نظر است و از عباراتى مانند «محمّد رسول اللّه والّذين معه»، «طائفة من الّذين معك»، «و من تاب معك»، «إذا كان معه على‌ أمر جامع» كه به گونه‌اى اشاره به اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله داشته و نيز آياتى كه مربوط به مسلمانانى است كه معاصر پيامبر صلى الله عليه و آله مى‌زيسته‌اند و از سياق آيات و قراين موجود در آيه يا به كمك شأن نزول مى‌توان دريافت كه در حوادث تاريخى همراه آن حضرت بوده‌اند؛ استفاده شده است.

اهمّ عناوين: ايمان صحابه، بيعت صحابه، تكاليف صحابه، تمجيد از صحابه، صحابه در غزوه احُد، صحابه در غزوه تبوك، صحابه و محمّد صلى الله عليه و آله.

اختلاف صحابه‌

1. اختلاف صحابه درباره چگونگى برخورد با منافقان:

فَما لَكُمْ فِي الْمُنافِقِينَ فِئَتَيْنِ وَ اللَّهُ أَرْكَسَهُمْ بِما كَسَبُوا أَ تُرِيدُونَ أَنْ تَهْدُوا مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ‌ ... [4]

نساء (4) 88

2. بروز اختلاف ميان صحابه، در جنگ احُد:

وَ لَقَدْ صَدَقَكُمُ اللَّهُ وَعْدَهُ إِذْ تَحُسُّونَهُمْ بِإِذْنِهِ حَتَّى إِذا فَشِلْتُمْ وَ تَنازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ ... مِنْكُمْ مَنْ‌

[1] . لسان‌العرب، ج 7، ص 286، «صحب»

(2) . مفردات، ص 475، «صحب»

[3] . اسدالغابه، ج 1، ص 18، با تلخيص‌

[4] . نقل شده هنگام خروج پيامبر صلى الله عليه و آله براى غزوه احُد برخى‌از مردمى كه او را همراهى كرده بودند، برگشتند. اصحاب آن حضرت درباره ايشان دو دسته شدند: دسته‌اى گفتند: بايد با آنان بجنگيم و دسته ديگر مخالفت كردند. (روح‌المعانى، ج 4، جزء 5، ص 158)