26. تعجّب مشركان از خبر قيامت، عامل خنده آنان:

أَزِفَتِ الْآزِفَةُ أَ فَمِنْ هذَا الْحَدِيثِ تَعْجَبُونَ‌ وَ تَضْحَكُونَ‌ ....

نجم (53) 57 و 59 و 60

4. غفلت‌

--) همين مدخل، خنده ساره‌

5. كفر

27. كفر كافران، عامل خنده مؤمنان در قيامت:

فَالْيَوْمَ الَّذِينَ آمَنُوا مِنَ الْكُفَّارِ يَضْحَكُونَ.

مطففين (83) 34

نيز--) همين مدخل، خنده ساره‌

لبخند سليمان عليه السلام‌

--) همين مدخل، خنده سليمان عليه السلام‌

منشأ خنده‌

28. خداوند، پديد آورنده خنده در انسان:

وَ أَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ‌ ....

نجم (53) 43

موانع خنده‌

1. توجّه به آتش جهنّم‌

29. توجّه به شدّت سوزندگى آتش جهنّم از سوى متخلّفان از جهاد، مانع خنده زياد آنان:

... قالُوا لا تَنْفِرُوا فِي الْحَرِّ قُلْ نارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرًّا لَوْ كانُوا يَفْقَهُونَ‌ فَلْيَضْحَكُوا قَلِيلًا وَ لْيَبْكُوا كَثِيراً ....

توبه (9) 81 و 82

2. توجّه به قيامت‌

30. توجّه به قيامت و نزديكى آن، از موانع خنديدن انسان:

أَزِفَتِ الْآزِفَةُ أَ فَمِنْ هذَا الْحَدِيثِ تَعْجَبُونَ‌ وَ تَضْحَكُونَ وَ لا تَبْكُونَ.

نجم (53) 57 و 59 و 60

خنزير

--) خوك‌

خَنساء

خَنساء، كنيز سياه‌روى حذيفة بن يمان بود. [1] برخى‌ مفسّران نزول آيه 221 بقره (2) كه در آن ازدواج با كنيزان مؤمن را برتر از زنان آزاده زيباروى مشرك دانسته، در شأن وى دانسته‌اند كه به رغم بى‌بهره‌گى از جمال حذيفة بن يمان او را آزاد ساخت و با وى ازدواج نمود. [2]

خواب‌

مقصود از خواب در اين مدخل، خوابيدن و به خواب رفتن است؛ نه خواب ديدن كه در مدخل رؤيا خواهد آمد. در اين مدخل از واژه‌هاى‌ «نوم»، «منام»، «نائمون»، «سِنة»، «نُعاس»، «قائلون»، «يهجعون»، «يتوفى» با قراين و جمله‌ «تتجافى جنوبهم عن المضاجع» استفاده شده است.

اهمّ عناوين: آثار خواب، انواع خواب و خواب از آيات خدا.

[1] . معالم‌التنزيل، بغوى، ج 1، ص 144؛ روض‌الجنان، ج 3، ص 223

[2] . معالم‌التنزيل، بغوى، ج 1، ص 144؛ روض‌الجنان، ج 3، ص 223؛ الجامع لاحكام القرآن، قرطبى، ج 3، ص 47