معناى اصطلاحى‌ [خلافت الهى‌] مقصود است و آنچه به امامت و رهبرى مربوط مى‌شود، در جايگاه خود آمده است. در اينجا از واژه‌ «خلف»، «ورث» و مشتقّات آن دو و نيز از بعضى آيات با توجّه به شأن نزول و روايات مربوط استفاده شده است.

خلافت آدم عليه السلام‌

--) آدم عليه السلام، خلافت آدم‌

خلافت انبيا

1. اعطاى خلافت الهى به انبيا و اوليا در زمين، از جانب خداوند:

... لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ‌ ... [1]

نور (24) 55

خلافت انسان‌

2. گفتگوى خدا و فرشتگان، درباره خلافت انسان:

وَ إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي جاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً قالُوا أَ تَجْعَلُ فِيها مَنْ يُفْسِدُ فِيها وَ يَسْفِكُ الدِّماءَ وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَ نُقَدِّسُ لَكَ قالَ إِنِّي أَعْلَمُ ما لا تَعْلَمُونَ.

بقره (2) 30

3. ضرورى نبودن خلافت انسان در ديدگاه فرشتگان، با وجود آنان براى تسبيح و تقديس خدا:

وَ إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي جاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً قالُوا أَ تَجْعَلُ فِيها مَنْ يُفْسِدُ فِيها ...

وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَ نُقَدِّسُ لَكَ‌ ....

بقره (2) 30

4. شايسته نبودن انسان براى خلافت الهى در ديدگاه‌

[1] . اگر مقصود از خليفه قرار دادن، اعطاى خلافت الهى باشد، منظور از «الّذين من قبلهم» انبيا و اولياست. (الميزان، ج 15، ص 151)