2. تلاوت آيات‌الرّحمان‌

40. تلاوت آيات‌الرّحمان، زمينه‌ساز خضوع انبيا:

أُولئِكَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ مِنْ ذُرِّيَّةِ آدَمَ وَ مِمَّنْ حَمَلْنا مَعَ نُوحٍ وَ مِنْ ذُرِّيَّةِ إِبْراهِيمَ وَ إِسْرائِيلَ وَ مِمَّنْ هَدَيْنا وَ اجْتَبَيْنا إِذا تُتْلى‌ عَلَيْهِمْ آياتُ الرَّحْمنِ خَرُّوا سُجَّداً وَ بُكِيًّا.

مريم (19) 58

3. تلاوت قرآن‌

41. تلاوت آيات قرآن بر علما، بستر خضوع آنها:

قُلْ آمِنُوا بِهِ أَوْ لا تُؤْمِنُوا إِنَّ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهِ إِذا يُتْلى‌ عَلَيْهِمْ يَخِرُّونَ لِلْأَذْقانِ سُجَّداً وَ يَخِرُّونَ لِلْأَذْقانِ يَبْكُونَ وَ يَزِيدُهُمْ خُشُوعاً.

اسراء (17) 107 و 109

4. خطا

42. آگاهى از خطا، مقتضى خضوع در برابر خداوند:

... وَ ظَنَّ داوُدُ أَنَّما فَتَنَّاهُ‌ ... وَ خَرَّ راكِعاً وَ أَنابَ.

ص (38) 24

5. ربوبيّت‌

43. ربوبيّت الهى، زمينه خضوع در برابر او:

يا مَرْيَمُ اقْنُتِي لِرَبِّكِ‌ ....

آل‌عمران (3) 43

6. نزول آيه آسمانى‌

44. نزول آيه آسمانى، زمينه‌ساز خضوع انسان در برابر خداوند:

لَعَلَّكَ باخِعٌ نَفْسَكَ أَلَّا يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ‌ إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِمْ مِنَ السَّماءِ آيَةً فَظَلَّتْ أَعْناقُهُمْ لَها خاضِعِينَ.

شعراء (26) 3 و 4

7. يادآورى آيات الهى‌

45. يادآورى آيات الهى، درپى‌دارنده خضوع مؤمنان:

إِنَّما يُؤْمِنُ بِآياتِنَا الَّذِينَ إِذا ذُكِّرُوا بِها خَرُّوا سُجَّداً ....

سجده (32) 15

قيام خاضعانه‌

46. لزوم قيام خاضعانه، در پيشگاه خداوند:

... وَ قُومُوا لِلَّهِ قانِتِينَ.

بقره (2) 238

نيز--) اخبات، تسليم، تواضع، خشوع و سجده‌

خَلّاد بن نعمان‌

خَلّاد بن النّعمان ابن قيس الانصارى. [1] از نظر برخى‌ مفسّران، پس از نزول آيه 228 بقره (2) مبنى بر عدّه نگه‌داشتن زنان مطلّقه، خلّاد در خصوص عدّه زنانى كه حيض نمى‌شوند از رسول خدا صلى الله عليه و آله سؤال نمود كه در اين باره آيه 4 طلاق (65) نازل شد و حكم اين دسته از زنان را مشخّص نمود. [2]

خِلافت‌

خلافت‌ [به كسر خاء] به معناى نيابت از غير است، به جهت غيبت منوب‌عنه يا به علّت مرگش يا به جهت عاجز بودنش و يا به سبب شرافت بخشيدن به نايب. [3] واژه خليفه در قرآن كريم به معناى جانشين خداوند بر روى زمين آمده است و اين خلافت تمام نمى‌شود، جز اينكه خليفه در همه شئون وجودى و آثار و احكام و تدابير، حاكى از مستخلف باشد. [4] در اين مدخل،

[1] . اسباب‌النّزول، واحدى، ص 371

[2] . اسباب‌النّزول، واحدى، ص 371؛ زادالمسير، ج 8، ص 293؛ الجامع لاحكام القرآن، قرطبى، ج 18، ص 107

[3] . مفردات، ص 294، «خلف»

[4] . الميزان، ج 1، ص 115؛ ج 17، ص 194- 195