5. هنگامه نزول عذاب بر مشركان، زمان خروج دابّةالارض:

وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كانُوا بِآياتِنا لا يُوقِنُونَ. [1]

نمل (27) 82

6. خروج دابّةالارض به امر الهى، هنگام ترك امر به معروف و نهى از منكر، از سوى مردم:

وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كانُوا بِآياتِنا لا يُوقِنُونَ. [2]

نمل (27) 82

7. خروج دابّةالارض به اراده الهى، به علّت قطع اميد از ايمان آوردن مردم به آيات الهى:

وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كانُوا بِآياتِنا لا يُوقِنُونَ. [3]

نمل (27) 82

نيز--) همين مدخل، دابّةالارض از آيات خدا و دابّةالارض و قيامت‌

دابّةالارض از آيات خدا

8. خروج دابّةالارض و تكلّم آن با مردم، از آيات الهى:

وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كانُوا بِآياتِنا لا يُوقِنُونَ.

نمل (27) 82

دابّةالارض از اشراطالسّاعه‌

9. خروج دابّةالارض، از اشراطالسّاعه و علايم قيامت:

وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كانُوا بِآياتِنا لا يُوقِنُونَ. [4]

نمل (27) 82

دابّةالارض و اتمام‌حجّت‌

10. اقدام خداوند به اتمام‌حجّت بر كافران، پيش از فرستادن عذاب بر آنان، به وسيله دابّةالارض:

وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ‌ ....

نمل (27) 82

دابّةالارض و قيامت‌

11. خارج شدن دابّةالارض، در آستانه قيامت:

وَ إِذا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كانُوا بِآياتِنا لا يُوقِنُونَ. [5]

نمل (27) 82

شگفتى دابّةالارض‌

--) همين مدخل، حقيقت دابّةالارض‌

[1] . با توجّه به سياق آيات قبل، ضماير در اين آيه به مشركان برمى‌گردد و مقصود از «وقع القول عليهم» به قرينه موارد مشابه، نزول عذاب است. (الميزان، ج 15، ص 433)

[2] . روايتى از پيامبراكرم صلى الله عليه و آله در معناى اين آيه نقل شده است: هنگامى كه مردم امر به معروف و نهى از منكر را ترك كنند، زمان خروج دابّةالارض است. (الدرالمنثور، ج 6، ص 377)

[3] . بنا بر اينكه «أنّ النّاس كانوا بآياتنا لايوقنون» علّت وقوع قول و عذاب باشد، زيرا هنگامى كه مردم آمادگى ايمان را از دست بدهند دابّةالارض خارج مى‌شود، به گونه‌اى كه آنان ملزم به ايمان شوند. (الميزان، ج 15، ص 395)

[4] . خروج دابّةالارض، از اشراطالسّاعه وقوع قيامت است. (تفسير التحريروالتنوير، ج 19، ص 310)

[5] . مفسّران، خروج دابّةالارض را نشانه وقوع قيامت دانسته‌اند. (مجمع‌البيان، ج 7-/ 8، ص 404)