ولى حوادث آينده نشان داد كه آنها سخت در اشتباه بودند، وعده‌هاى الهى همه راست بوده، اما چون آنها هنوز پيوندهايشان را از دوران جاهليت نبريده بودند اين‌گونه درباره خدا و رسولش بدگمان بودند.

اين تعبير نشان مى‌دهد كه يكى از سرچشمه‌هاى سوء ظن، جهل و نادانى و عدم توانايى بر تجزيه و تحليل صحيح حوادث است كه اگر انسان در پرتو آگاهى قدرت كافى براى تحليل حوادث داشته باشد اين‌چنين گرفتار سوء ظن و بدگمانى نمى‌شود.

38- جهل سرچشمه بى‌ادبى است‌

«انَّ الَّذينَ يُنادُونَكَ مِنْ وَراءِ الحُجراتِ اكْثَرُهُمْ لا يَعْقِلُون؛

كسانى كه از پشت حجره‌ها تو را بلند صدا مى‌زنند اكثرشان نمى‌فهمند» (حجرات 4)

گروهى از اعراب بودند كه وقت و بى‌وقت پشت در خانه پيامبر مى‌آمدند و بلند صدا مى‌زدند: «يا محمّد! يا محمّد! اخرُجُ الَيْنا؛ «اى محمّد، اى محمّد، بيرون بيا»! (با تو كار داريم) و پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم از بى ادبى و مزاحمت‌هاى آنها سخت آزرده مى‌شد، ولى بر اثر حجب ذاتى سكوت مى‌كرد، تا اين‌كه آيات سوره حجرات نازل شد و آداب سخن گفتن و مخاطبه پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم را شرح داد.

تعبير به‌ اكثرهم لايعقلون‌ (غالب آنها نمى‌فهمند) اشاره لطيفى است به اين‌كه بى‌ادبى افراد جسور و مزاحم غالباً از جهل سرچشمه مى‌گيرد، خلاصه هرجا علم درآيد ادب همراه آن وارد مى‌شود، و هر جا جهل حلول كند بى‌ادبى همراه آن.

«وَاذْقالَ مُوسى‌ لِقُوْمِهِ انَّ اللَّه يَأْمرُكُم انْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً قالُوا أتتخِذنا هُزُواً قالَ اعُوذُ بِاللَّهِ انْ اكُونَ مِنَ الْجاهِلينَ؛

و (به خاطر بياور) هنگامى را كه موسى به قوم خود گفت: خداوند به شما