دستور مىدهد ماده گاوى را ذبح كنيد، گفتند: آيا ما را مسخره مىكنى؟
موسى گفت: به خدا پناه مىبرم از اينكه از جاهلان باشم»! (بقره 67)
اين آيه مربوط به ماجراى قتلى است كه در بنىاسرائيل اتفاق افتاد، و چون قاتل
شناخته نشد، و مىرفت كه منشأ درگيرىهاى عظيمى ميان قبائل بنىاسرائيل گردد،
دستورى از سوى خداوند رسيد كه ماده گاوى را ذبح كنند، و قسمتى از بدن آن را به بدن
مقتول زنند تا به سخن آيد، و قاتل خود را معرفى كند.
از آنجا كه اين امر بسيار عجيب و اعجازآميزى بود بنىاسرائيل در آغاز با تعجب
از موسى پرسيدند: آيا تو ما را مسخره مىكنى؟!
موسى عليه السلام در پاسخ گفت: من پناه به خدا مىبرم از اينكه از جاهلان
باشم، يعنى استهزا نشانه جهل و نادانى است و دليل بر خود برتربينى و كبر و غرور
است، اينگونه افراد براى تحقير ديگران آنها را مسخره مىكنند و مىدانيم تكبر و
خود برتربينى نيز از جهل و نادانى سرچشمه مىگيرد حتى گاهى بسيارى از جاهلان،
دانايان را به باد استهزا مىگيرند. [1]
***
39- جهل عامل مصايب اجتماعى و
ندامتها است
* يا ايُها الَّذينَ امَنُوا انْ جائَكُمْ فاسِقٌ بنباً فَتَبَيَّنوا انْ
تُصِيبُوا قَوْماً بِجَهالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلى ما فَعَلتُمْ نادِمينَ:
«اى كسانى كه ايمان آوردهايد! اگر
شخص فاسقى براى شما خبرى بياوريد درباره آن تحقيق كنيد، مبادا به سبب نادانى آسيب
و مصيبتى به قومى برسانيد و از كرده خود نادم شويد» (حجرات 6)
اين آيه به عنوان يك اصل اساسى به مسلمانان دستور مىدهد كه در قبول اخبار به
وثاقت را وى توجه كنند، و اگر خبرى از شخص فاسق و غير قابل اعتمادى
[1]. اميرمؤمنان عليه السلام فرمود: «الْعُلماءُ غُرباءٌ لِكِثره الْجهالَ بَينهم؛ دانشمندان غريبند چون جاهلان در ميان آنها فراوانند»
(بحارالانوار، جلد 78، صفحه 81).