از مادّۀ«عبث»(بر وزن حدس)و از«عبوس»(بر وزن جلوس)به
معنى«درهم كشيدن چهره»است و عبوس(بر وزن مجوس)به معنى كسى است كه داراى اين صفت
باشد.
در آيۀ 10 سورۀ انسان[**]در
آخرين توصيف«ابرار»مىخوانيم كه آنها مىگويند:«ما از پروردگارمان خائفيم از آن
روز كه عبوس و شديد است»يَوْماً عَبُوساً قَمْطَرِيراً.
اين سخن ممكن است زبان حال«ابرار»باشد يا زبان قال آنها.
تعبير از روز قيامت به روز«عبوس»و«سخت»با اين كه عبوس از صفات
انسان است و به كسى مىگويند كه قيافهاش درهم كشيده،به خاطر تأكيد بر وضع وحشتناك
آن روز است،يعنى آنقدر حوادث آن روز سخت و ناراحتكننده است كه نه تنها انسانها
در آن روز عبوسند بلكه گويى خود آن روز نيز عبوس است.(ج 230/25 و 355.)