نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 92
مطلبى
به مطالب ديگر منتقل مىكند،چنان كه در آيۀ 111 سورۀ يوسف مىخوانيم:لَقَدْ كٰانَ فِي قَصَصِهِمْ
عِبْرَةٌ لِأُولِي الْأَلْبٰابِ ...«در
سرگذشت يوسف و برادرانش و انبياء و رسولان گذشته،درسهاى بزرگ عبرت براى همه انديشمندان
است...».(ج 100/10،ج 491/23.)
واژۀ«عابر»به معنى« عبوركننده»است و عبارت«عابرى سبيل»در
آيۀ مورد بحث به مسافر و رهگذران اطلاق مىشود.آيه،ناظر بر تحريم نماز در
حال مستى و باطل بودن نماز در حال جنابت است،مىگويد:
«اى كسانى كه ايمان آوردهايد در حالى كه مست هستيد به نماز نزديك
نشويد تا بدانيد چه مىگوييد و همچنين هنگامى كه جنب هستيد،مگر اين كه مسافر
باشيد...»وَ لاٰ جُنُباً
إِلاّٰ عٰابِرِي سَبِيلٍنساء43/.
باطل بودن نماز در حال جنابت كه با جملۀ«وَ لاٰ جُنُباً»به
آن اشاره شده است،سپس استثنايى براى اين حكم بيان فرموده و مىگويد«إِلاّٰ عٰابِرِي
سَبِيلٍ»مگر اين كه مسافر باشيد (و در مسافرت گرفتار بىآبى شويد كه در اين
حال نماز خواندن به شرط تيمم جايز است).
ولى در روايات و اخبار،تفسير ديگرى نيز آمده است[1]و آن اين كه منظور
از«صلات»در آيه، محل نماز گزاردن و مسجد است يعنى در حال جنابت وارد مساجد
نشويد،سپس كسانى را كه عبورا از مسجد مىگذرند استثناء فرموده و مىگويد:«إِلاّٰ عٰابِرِي
سَبِيلٍ»يعنى مىتوانيد در حال جنابت عبورا از مسجد بگذريد و از بعضى
روايات استفاده مىشود كه جمعى از مسلمانان و صحابۀ پيامبر(ص)خانههايى در
اطراف مسجد پيامبر(ص)ساخته بودند كه درهاى آن به مسجد گشوده مىشد و به آنها اجازه
داده شد كه در حال جنابت از مسجد