صيغۀ مبالغه(از اسماى خداى متعال)و از مادّۀ«قيام»است
كه جز او سبحانه بدان وصف نمىشود،زيرا خداى متعال مبدأ وجود و اوصاف و آثار هر
چيز است.به همين دليل به معنى وجودى است كه قيام او به ذات اوست و قيام همۀ موجودات
به وجود اوست و به عبارت ديگر تمام موجودات جهان هستى به او متكى هستند و جز او
هرچه هست قائم به اوست.
روشن است كه«قيام»به معنى«ايستادن»در گفتگوهاى روزمره به معنى همان
هيئت مخصوص است و از آنجا كه اين معنى دربارۀ خداوندى كه از جسم و صفات
جسمانى منزّه است مفهومى ندارد؛بنابراين منظور از آن قيام به آفرينش و تدبير و
نگاهدارى مىباشد، تنها اوست كه همۀ موجودات را آفريده و نگاهدارى و تربيت
آنها را به عهده گرفته است، هيچگاه از انجام اين كار غفلت نمىكند و به طور دائم
و بدون هيچگونه وقفه،«قيام»به اين امور دارد.
از اين بيان روشن مىشود كه:«قيوم»در واقع اساس تمام«صفات فعل»است.
(منظور از صفات فعل،صفاتى است كه ارتباط خداوند را با يكى از
موجودات بيان مىكند،مانند آفريننده، روزىدهنده، زندهكننده و هدايتكننده و
امثال اينها)؛زيرا قيام به خلقت و تدبير موجودات جهان همۀ اين امور را شامل
مىشود،اوست كه روزى مىدهد،اوست كه زنده مىكند،اوست كه مىميراند،اوست كه هدايت
مىكند، بنابراين،صفت خالق و رازق و هادى و محيى و مانند آنها همه در«قيوم»جمعند.
(ج 193/2-194.)
[*]اَللّٰهُ
لاٰ إِلٰهَ إِلاّٰ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ ...«هيچ
معبودى جز خداوند يگانۀ زنده كه قائم به ذات خويشاست و موجودات ديگر
قائم به او هستند،وجود ندارد...»بقره255/.
نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 790