نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 760
شهادت
به وحدانيت خدا نوعى اطاعت اوست.
آيۀ مورد بحث از يكى از شاخههاى توحيد كه«توحيد مالكيت»است
سخن مىگويد، مىفرمايد:«تمام كسانى كه در آسمانها و زمين هستند از آن او مىباشند(و
چون همه از آن اويند)در برابر او خاضع و مطيعند»كُلٌّ لَهُ قٰانِتُونَروم26/.
روشن است كه منظور از مالكيت و همچنين مطيع بودن،مالكيت و مطيع
بودن تكوينى است،يعنى از نظر قوانين آفرينش زمام امر همه در دست اوست و همه خواهناخواه
تسليم قوانين او در جهان تكوينند،حتى گردنكشان ياغى و گنهكاران قانونشكن نيز
مجبورند سر بر فرمان قوانين تكوين خدا بگذارند.
دليل اين مالكيت،همان خالقيت و ربوبيت اوست:كسى كه در آغاز،موجودات
را آفريده و تدبير آنها را برعهده دارد،مسلماً مالك اصلى نيز بايد او باشد،نه غير
او.
و از آنجا كه همۀ موجودات جهان هستى در اين امر يكسانند روشن
مىشود كه هيچ شريكى براى او در مالكيت وجود ندارد،حتى معبودهاى پندارى مشركان نيز
مملوك مالكالملوكند و سر بر فرمان او دارند.(ج 409/16-410.)
از مادّۀ«قنوت»هم به معنى خضوع در برابر پروردگار و هم به
معنى مداومت در راه اطاعت و بندگى تفسير شده است(اطاعت توأم با خشوع و شكستگى در
مقابل معبود).
جملۀ:قُوموا لِلّهِ قانِتين،طبق روايتى كه از امام
صادق(ع)نقل شده است به هر دو معنى آمده،يعنى نماز را با خضوع و توجه به پروردگار
بهجاآوريد و نيز از روى اطاعت بهپاخيزيد .
شأن نزول آيۀ مورد بحث از اين قرار است كه جمعى از
منافقان،گرمى هوا را براى ايجاد تفرقه در صفوف مسلمين بهانه قرار داده بودند و در
نماز جماعت شركت نمىكردند و
[*]حٰافِظُوا عَلَى
الصَّلَوٰاتِ وَ الصَّلاٰةِ الْوُسْطىٰ وَ قُومُوا
لِلّٰهِ قٰانِتِينَ .«در انجام همۀ
نمازها(مخصوصا)نماز وسطى(نماز ظهر)كوشا باشيد و از روى خضوع و اطاعت،براى
خدا بهپاخيزيد »بقره238/.
نام کتاب : شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه نویسنده : شریعتمداری، جعفر جلد : 3 صفحه : 760