و گاه يك فرد بى‌ايمان در مقابل يك فرد مؤمن،ثروت و نفراتش را به رخ او مى‌كشيد،مى‌گفت:...أَنَا أَكْثَرُ مِنْكَ مٰالاً وَ أَعَزُّ نَفَراً.«من ثروتى بيشتر از تو دارم و نفراتى نيرومندتر»(كهف34/)؛ولى در مقابل،افراد مؤمن به پيروى انبيا و رهبران الهى هرگز روى فزونى جمعيت و نفرات تكيه نمى‌كردند،منطق آنها اين بود:...كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللّٰهِ ...«چه بسيار گروه اندكى بر گروه بسيارى به فرمان خدا پيروز شدند» (بقره249/).

امير مؤمنان على(ع)مى‌فرمايد:ايها الناس لا تستو حشوا فى طريق الهدى لقلة اهله...«اى مردم در طريق هدايت هرگز از كمى نفرات وحشت نكنيد...»[1].

تاريخ انبيا مخصوصا تاريخ زندگى پيامبر اسلام(ص)نشان مى‌دهد كه چگونه جمعيتهاى انبوه و بى‌ايمان با داشتن همه گونه قدرت در برابر ياران مؤمن او گرفتار شكست و درماندگى شدند،همچنان كه در قرآن مجيد در داستان بنى اسرائيل و فرعون و طالوت و جالوت و نيز آيات مربوط به جنگ بدر و احزاب اين معنى بخوبى منعكس شده است.(ج 137/25.)

ق‌ل‌م

قلم:(قلم1/.)[*]

به معنى چيزى كه با آن مى‌نويسند و ممدّ زندگانى بنى آدم است.آيۀ مورد بحث به دو موضوع از مهم‌ترين مسائل زندگى بشر سوگند ياد كرده،مى‌گويد:«سوگند به«قلم»و آنچه را با قلم مى‌نويسند»،چه سوگند عجيبى!در واقع آنچه به آن در اين جا سوگند ياد شده است ظاهراً موضوع كوچكى است:يك قطعه نى و يا چيزى شبيه به آن و كمى مادّۀ سياه رنگ و

[1](نهج البلاغه،خطبۀ 201.

[*]ن وَ الْقَلَمِ وَ مٰا يَسْطُرُونَ .«ن،سوگند به قلم و آنچه را با قلم مى‌نويسند»قلم1/.

• ترجمه نوع 1
• ترجمه نوع 2
• ترجمه نوع 3